Η παράσταση «ΚΥΚΝΕΙΟ ΑΣΜΑ» Του Άντον Τσέχωφ παρουσιάζεται στο θέατρο Αλκμήνη για λίγες παραστάσεις. Ένα έργο τόσο διαχρονικό, τόσο δυνατό, που θα αγγίξει άμεσα τον θεατή. Είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε με τον Μάνο Καβίδα, τον έναν από τους σκηνοθέτες αυτής της υπέροχης παράστασης για τη σκηνοθεσία, τη δραματουργία, το θέατρο, αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο. Ευχόμαστε κάθε επιτυχία.

Πώς έγινε η επαφή με συγκεκριμένο έργο; Τι σας τράβηξε σε αυτό;

Ασχολούμαι χρόνια με έργα της ρωσικής δραματουργίας και το ενδιαφέρον μου αυξάνεται όσο μεγαλώνει ο βαθμός δυσκολίας που βλέπω σε αυτά. Ο Τσέχωφ αποτελεί έναν από τους κύριους πυλώνες του ρωσικού δράματος και τον κύριο εκφραστή μιας ολόκληρης γενιάς, που εγκαινίασε όλες τις κλασικές μορφές φιλοσοφικής έκφρασης πάνω στη δραματουργία του δέκατου ένατου και εικοστού αιώνα στη Ρωσία. Είναι πάντα επίκαιρος και θα παραμένει πάντοτε καινοτόμος και αληθινός απέναντι στις κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις σε κάθε εποχή, αφού τα μηνύματά του αποτελούν αμετακίνητες αλήθειες για κάθε εποχή.

Πώς έγινε η επιλογή των ηθοποιών;

Υπάρχει μια σταθερή ομάδα συνεργατών και από εκεί προσπαθούμε να δούμε τι μας ταιριάζει φυσιογνωμικά, για την επιλογή ενός ρόλου. Ποτέ δεν πίστευα ότι το έργο είναι κάτι ξεχωριστό από τα πρόσωπα, με τα οποία επιλέγεις να το δουλέψεις, γι’ αυτό όταν επιχειρώ μια διασκευή ενός έργου, πάντοτε έχω στο μυαλό μου τον ηθοποιό που θα ερμηνεύσει τον ρόλο.

Πόσο καιρό πήραν οι πρόβες ώστε να πάρει την τελική της μορφή η παράσταση;

Οι πρόβες είχαν αρκετή διάρκεια, περίπου τρεις μήνες, αλλά αυτό που είναι εντυπωσιακό με τα κλασικά κείμενα, είναι ο ανεξάντλητος πλούτος που εμπεριέχουν. Ανακαλύπτεις ακόμα και μετά από τρεις μήνες ανάγνωσης του κειμένου το βάθος και τον πλούτο της φιλοσοφικής σκέψεις αυτού του εμβληματικού συγγραφέα, την πολύπλευρη σκέψη και τη διάνοιά του.

Πώς κινηθήκατε σκηνοθετικά; Ποιος είναι ο ψυχισμός των ηρώων πάνω στο θέμα. Πώς τους διαχειριστήκατε;

Το σκηνοθετικό πλάνο σβήστηκε και γράφτηκε πάρα πολλές φορές και ακόμα και πριν την πρεμιέρα υπήρχαν διορθώσεις. Όπως είπα και προηγουμένως, ανακαλύπτεις πολλά πράγματα, όχι μόνο για τον ήρωα και τον συγγραφέα, αλλά και για σένα προσωπικά. Πιστεύω πως ένα θεατρικό κλασικό έργο, διαχρονικής αξίας, σε φέρνει αντιμέτωπο με μια δοκιμασία αυτοσυνειδησίας. Έτσι, ανιχνεύοντας τα όρια των χαρακτήρων και τις δράσεις που προτείνει ο Τσέχωφ, πάντοτε πιστοί στη δομή του έργου, καταφέραμε να προσεγγίσουμε ερμηνευτικά τις πολύπλευρες διαστάσεις των ηρώων και να σκάψουμε εντός του εσώτερου εαυτού και του ψυχισμού. Η διαχείριση είναι επίπονη, διότι σε ένα τόσο βαθύ έργο, ο συγγραφέας αφήνει κατά τη γνώμη μου πάντοτε ένα περιθώριο ελευθερίας, που πρέπει να καλύψεις ο ίδιος προσωπικά με την έμπνευσή σου. Ο καλός κλασικός και διαχρονικός συγγραφέας δεν σου δίνει εύκολες τις λύσεις μπροστά στα μάτια σου, αφού κάνει πάντα τους ήρωες πολύπλευρους και σχεδόν πάντα μυστήριου, γεμάτους αινίγματα και δεύτερες σκέψεις.

Υπήρξαν σημεία, στα οποία εστιάσατε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των προβών;

Εστιάσαμε κυρίως στις σωματικές δράσεις, που ήταν ασφυκτικά δύσκολες, διότι είχαμε έναν περιορισμένο χώρο και χρόνο, εντός του οποίου έπρεπε να κινηθούμε μέσα στο έργο. Ευτυχώς, χάριν στη βοήθεια της εξαιρετικής χορογράφου Άννας Αναστασιάδου, καταφέραμε να δώσουμε στην κίνηση των ηθοποιών μια διάσταση μιας άλλη επικοινωνίας, που συνομιλεί επί σκηνής, αλλά και με τους φωτισμούς του Αλέξανδρου Πολιτάκη, ο οποίος καθηλώνει με τις φωτιστικές του ατμόσφαιρες, μπορέσαμε να αναδείξουμε τις φιγούρες των ηρώων ως μια πολύπλευρη σύλληψη ενός πίνακα ζωγραφικής.

Τι είναι αυτό που σας κάνει – σαν κινητήρια δύναμη – να υπηρετείτε την τέχνη σας με τόσο ενθουσιασμό;

Μου αρέσει η συνέπεια και η καλή διάθεση στην ομάδα, δυο απαραίτητα στοιχεία εργασίας, που χωρίς αυτά δεν μπορεί να υπάρξει τίποτα. Επίσης, η συνέπεια στη διατήρηση των ρόλων μέσα σε μια ομάδα και ο σεβασμός. Αυτά είναι τα βασικά εργαλεία του θεάτρου και όλα τα άλλα έρχονται στην πορεία με αρκετή δουλειά και κόπο προσωπικό. Τίποτα δεν γίνεται χωρίς να αφιερώσεις κόπο και προσωπική εργασία. Το βασικότερο θεωρώ είναι η έμπνευση της στιγμής, που κάποιοι το ξεχνάμε διότι ζούμε σε έναν κόσμο υψηλών ταχυτήτων, που δεν προλαβαίνει να αφομοιώσει τις πληροφορίες που εκλαμβάνει.

Τι σημαίνει για εσάς το θέατρο;

Το θέατρο είναι ο πρωταρχικός πυρήνας του αρχέγονου πολιτισμού και μια υπόθεση βαθιά σημαντική για την ύπαρξη και τη νοηματοδότηση της ίδιας της ζωής. Ο άνθρωπος από τη γέννηση μέχρι το θάνατο σπουδάζει τη ζωή και την ύπαρξή του, μέσω της μίμησης και της πράξης. Το θέατρο πρωτίστως δεν είναι θέαμα και κατά δεύτερον δεν είναι απλά μια ψυχική εκτόνωση. Αποτελεί ένα μέσο που προάγει τη σκέψη, τη νόηση και την ψυχική ισορροπία, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Υπάρχει σκέψη να γίνει να πάει αυτή η παράσταση και την επόμενη σεζόν;

Υπάρχουν πολλές σκέψεις και κυρίως πάνω σε ένα σημαντικό κλασικό ρεπερτόριο, αλλά η αλήθεια είναι ότι θα ήθελα να έβλεπα και κάτι νεοελληνικό. Πιστεύω ότι το νεοελληνικό θεατρικό ρεπερτόριο είναι στο περιθώριο σε αυτό τον τόπο, ενώ έχει αξιόλογο υλικό να προσφέρει.

Μαίρη Ζαρακοβίτη