Έχω την αίσθηση πως βρήκα ένα κείμενο και μία παράσταση που το ακολουθεί, που κουμπώνουν τέλεια με τη συγκλονιστική παροιμία μας «Όπου φτωχός κι η μοίρα του». Η θύελλα επισκέπτεται τον άνθρωπο και δεν θα ησυχάσει αν δεν τον κάνει να χάσει όλα όσα σκέφτεται να δημιουργήσει. Πέντε Ασιάτες μάγειρες δουλεύουν μέσα σε δύο τετραγωνικά, σε ένα ταϊλανδοκινεζοβιετναμέζικο εστιατόριο. Πέντε ζωές παράλληλες, οι οποίες συνορεύουν με μερικές ακόμα, στο ίδιο τετράγωνο. Το διαμέρισμα πάνω από το φαγάδικο, το παντοπωλείο δίπλα του, το δώμα στην κορφή του κτιρίου…

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.

Έχετε δει ποτέ πέντε ηθοποιούς να βγάζουν μια ολόκληρη παράσταση – σχεδόν – μέσα σε δύο τετραγωνικά; Θα θέλατε να το ζήσετε; Γιατί εμείς που το είδαμε, είμαστε ακόμα ενθουσιασμένοι. Καινοτομία; Φρεσκάδα; Μπορείτε να το βαφτίσετε όπως επιθυμείτε, η ουσία δεν αλλάζει. Η ευφυέστατη σκηνοθεσία του κυρίου Γιώργου Ματζιάρη, ο οποίος υπογράφει και τη δραματουργική επεξεργασία, φέρνει ένα έργο σε μία μεγάλη σκηνή, χρησιμοποιώντας την κατά περίπτωση. Διάφοροι υπό-χώροι μέσα στον χώρο, οι οποίοι, με την αρωγή των άψογων φωτισμών της κυρίας Μελίνας Μάσχα, προσφέρουν και ένα διαφορετικό επεισόδιο κάθε φορά. Πέντε ηθοποιοί, οι οποίοι υποδύονται διάφορους χαρακτήρες, όχι μόνο τους μάγειρες του εν λόγω εστιατορίου. Ανεξαρτήτως εθνικότητας ή φύλου. Οι άνδρες θα υποδυθούν γυναίκες, οι γυναίκες αναλόγως – ή αντιστρόφως ανάλογα – και από δίπλα νάσου η αλληγορία του Αισώπου, με το τζιτζίκι – εδώ τριζόνι – και το μυρμήγκι. Η κακία, η μοχθηρία, η εκμετάλλευση, η απώλεια που «δεν λαμβάνεται υπόψη».

Μια κοινωνία που κατασπαράζει τα τέκνα της. Ένας κόσμος απρόσιτος, σκληρός, χωρίς ενσυναίσθηση, χωρίς αξίες. Όλα θυσία στον βωμό του χρήματος, στην εκμετάλλευση της ανθρώπινης ζωής… παρακολουθούμε πέντε ζωές μέσα από την κλειδαρότρυπα ενός ταϊλανδοκινεζοβιετναμέζικου εστιατορίου, να διαταράσσουν το σύμπαν του φαίνεσθαι και αυτό είναι μόνο η αρχή. Δίπλα και πάνω από το εστιατόριο, άλλες ζωές, άλλοι άνθρωποι, άλλοι κόσμοι.

Οι πέντε ηθοποιοί μπροστά μας δίνουν έναν αγώνα ταχύτητας, περιγράφοντας ιστορίες παιδιών ενός κατώτερου θεού. Ανθρώπων που η μοίρα ή οι συνθήκες τους επέβαλλαν το σκληρό πρόσωπο της κοινωνίας. Η ταχύτητα με την οποία εκφέρουν τον λόγο, αλλά και η αίσθηση των μικρών αποπνικτικών τετραγωνικών, καθρεπτίζουν τον κόσμο που βιώνουμε, η αντίθεση στους ρόλους έχει τη δική της σημασία. Δεν κοιτάμε τον άνδρα αλλά τον άνθρωπο, δεν ακούμε τη γυναίκα αλλά την ψυχοσύνθεση αυτής.

Η σκηνοθεσία περίτεχνη, προσανατολίζεται στην ουσία των πραγμάτων και δεν στροβιλίζεται γύρω της. Τα φώτα εστιάζουν στη στιγμή, στην αίσθηση, βάζοντας το δικό τους λιθαράκι σε αυτή τη συνταρακτική παράσταση.

Σκέφτομαι πόσο κενός είναι ο κόσμος μας, πόσο απρόσωπος, πόσο σκληρός. Σκέφτομαι ότι μια ζωή πια δεν είναι σημαντική, είναι απλά εξάρτημα μιας μηχανής. Εκεί το μυαλό μου παρασύρεται από ένα παλιό τραγούδι, που οι στίχοι πάνε κάπως έτσι…

«Είμαι εξάρτημα εγώ της μηχανής σας. Κι ο γιος μου τ’ ανταλλακτικό. Θα ‘ναι εντάξει μια ζωή στη δούλεψή σας. Είναι από άριστο υλικό.»

Από το 1989, που κυκλοφόρησε αυτό το τραγούδι, η κατάσταση δεν έχει αλλάξει, έχει σίγουρα γίνει χειρότερη. Και εμείς; Τι κάνουμε εμείς;

Η παράσταση γίνεται αγκάθι στις συνειδήσεις μας, με τον ρεαλισμό να μας κοιτά βαθιά στα μάτια. Είναι συγκλονιστική, είναι ένα γερό ταρακούνημα.

Σπεύσατε!

Μαίρη Ζαρακοβίτη

Η κυρία Γιουλίκα Σκαφιδά έχει καπαρώσει από τώρα το βραβείο για την ταχύτερη εκφορά λέξεων για τη σεζόν που διανύουμε, μπορεί και για την επόμενη! Δεν φτάνει που αποδίδει εξαιρετικά σε μία πλειάδα ρόλων, «φτύνει» το μενού αστραπιαία. Δοσμένη σε αυτό που κάνει, με ένταση, με δύναμη, με ρυθμό. Η κυρία Φωτεινή Παπαχριστοπούλου εντυπωσιάζει επίσης με τον τρόπο που υποδύεται. Είτε σαν νεαρός Κινέζος ανθυποβοηθός μάγειρα είτε σαν άλλος χαρακτήρας, είναι απόλυτα πειστική και ανταποκρίνεται με άνεση στις φρενήρεις απαιτήσεις της παράστασης. Οι αυτοματισμοί είναι αυστηροί, οι λέξεις που εναρμονίζονται με τα στόματα των πρωταγωνιστών μαζικά, δεν συγχωρούν κενά και τα δύο τετραγωνικά δεν αστειεύονται. Κάπου θα σας θυμίσει και ρουτίνες χορού όλο αυτό.

Και κάπου θα σας φανεί πολύ ενδιαφέρον το όλο μοτίβο. Οι ηθοποιοί μιλάνε εν είδη αφήγησης. Ναι μεν απευθύνονται ο ένας στον άλλο, αλλά στην ουσία αφηγούνται ό,τι διαλέγονται. Είναι πανέξυπνος ο τρόπος που εναλλάσσονται οι ατάκες, που οι περιγραφές στέκονται πάνω από τα συμβάντα, που προλογίζουν και υστερογραφούν. Ακόμα και οι παύσεις αναφέρονται, λες και διαβάζουν ρυθμικό σολφέζ.

Ο κύριος Στρατής Χατζησταματίου είναι ένας εξαίρετος μάγειρας και ένα εκπληκτικό τζιτζίκι! Ο ίδιος διαπρέπει, όπως και όλοι οι συμπρωταγωνιστές του, υποδυόμενος γυναικείους ρόλους κατά περίπτωση, ενώ βγάζει γέλιο κόβοντας και πετώντας χαρτάκια με παραγγελίες, προκειμένου να δουλέψει η κουζίνα. Ντελικάτη παρουσία, η οποία δένει με εκείνες των υπολοίπων τεσσάρων. Ο κύριος Χρήστος Σαπουντζής είναι απολαυστικός ως μάγειρας, το ίδιο και ως αεροσυνοδός – με μπόυφρεντ κυβερνήτη μάλιστα – και δείχνει με απλό τρόπο ότι τα δύο τετραγωνικά φτάνουν και περισσεύουν για να ιντριγκάρεις το κοινό.

Το νοήματα και οι ιστορίες μπλέκονται και ξεμπλέκονται. Θα πεθάνεις σαν το σκυλί γιατί δεν έχεις κάποιον να σε προσέξει, να σε τρέξει αν πάθεις κάτι. Έστω και πονόδοντο. Συγκρατείστε το αυτό το τελευταίο. Και το κορίτσι που κρατείται παρά τη θέλησή του σε κάποιο σκοτεινό δωμάτιο και ανακαλύπτει μόνο διαφόρων ειδών χνώτα και ό,τι θα ήθελε να αποφύγει; Μακάρι να υπήρχε ένα χρυσό κουκούλι, ώστε κάθε κάμπια να γίνει πεταλούδα κατά βούληση και να πετάξει μακριά… Αλλά τα ‘παμε. Όπου φτωχός…

Ο κύριος Δημήτρης Αλεξανδρής αστράφτει γιατί έτσι μας έχει μάθει στις ερμηνείες του και έτσι τον έχουμε δει και ξαναδεί και συνηθίσει. Να παίρνει τον ρόλο, να τον κάνει σήμερα και τώρα, αύριο και τότε, να νομίζεις ότι στ’ αλήθεια είναι ένας κακόμοιρος μάγειρας, μία αεροσυνοδός με απορίες για χαλασμένα δόντια μέσα σε σούπες, μία κοπέλα με κόκκινο φόρεμα. Προσηλωμένος, σίγουρος, σταθερός, απολαυστικός. Στρατηγός και στρατιώτης μαζί. Από το τίναγμα του κεφαλιού – ελέω χαρακτήρος αεροσυνοδού – μέχρι την πορεία προς την κάθαρση. Η οποία κάθαρση δεν είναι αυτή που νομίζετε. Είναι μία απίστευτη στροφή, που μετατρέπεται σε λούπα. Είναι σαν να πρόκειται η παράσταση να ξαναρχίσει, με άλλον να πονάει αυτή τη φορά.

Ένα πανέξυπνο κείμενο, με τη σφραγίδα του ιδιοφυούς Roland Schimmelpfennig, μία επίσης πανέξυπνη σκηνοθεσία και πέντε ηθοποιοί που έκαναν τη διαφορά. Είδα πολλά παιδιά στο κοινό εκείνη τη βραδιά, είδα ένα γεμάτο θέατρο και εύχομαι να πηγαίνει έτσι συνέχεια. Το αξίζουν αυτοί οι άνθρωποι. Ο κινέζικος χαιρετισμός στο μπιζάρισμα ήταν τουλάχιστον ευρηματικός. Bao Quan από την απίστευτη πεντάδα και ακόμα μία παράσταση που θα ξεχωρίσει μέσα στη χρονιά που διανύουμε.

Κώστας Κούλης

σκηνοθεσία/ δραματουργική επεξεργασία : Γιώργος Ματζιάρης
Μετάφραση: Έρι Κύργια
δημιουργία σκηνικού χώρου: Σταύρος Μπαλής
φωτισμοί : Μελίνα Μάσχα
μουσική: Λευτέρης Βενιάδης
κίνηση : Βρισηίδα Σολωμού
κοστούμια : Χριστίνα Τσουτσουλίγα
Βοηθοί σκηνοθέτη: Άντα Πουράνη, Γιάννης Μπαριάμης
Φωτογραφίες: Τζίνα Σκανδάμη
Video: Θωμάς Παλυβός
Επικοινωνία: Αγλαΐα Παγώνα

Παίζουν: Γιούλικα Σκαφιδά, Δημήτρης Αλεξανδρής, Χρήστος Σαπουντζής, Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Στρατής Χατζησταματίου.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ: OLYMPIA CULTURE
Προπώληση: viva.gr

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΘΕΑΤΡΟ:
Ευμολπιδών 45, Γκάζι
Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.00
Κυριακή: 19.00