Το «κουτί» φέρεται και άγεται στη σκηνή, κρύβει ανθρώπους, εμφανίζει ανθρώπους, αποτελεί μέρος της ιστορίας, γίνεται σκηνικό και κοστούμι, ακολουθεί τον μύθο, προβάλει το κείμενο, χρησιμοποιείται από τους τέσσερις ηθοποιούς ως «αξεσουάρ» και ως «αιτιατό». Καμιά φορά απορείς με το πόσο μπροστά μπορεί να σκέφτεται ένας καλλιτέχνης. Η κυρία Βικτώρια Τσεκμάκ μετέτρεψε ένα κιβώτιο σε περιβάλλον. Η ίδια, πέρα από τη σκηνοθεσία, υπογράφει τη μετάφραση, την κινησιολογία και τη σκηνογραφία. Και επιτυγχάνει να κάνει μία παράσταση δύο ωρών να κυλήσει λες και κράτησε μόλις μερικά δευτερόλεπτα.
Το 1934, από τις 30 Ιουνίου ως τις 2 Ιουλίου, «εκκαθαρίστηκαν» από τον Χίτλερ περίπου διακόσια στελέχη της παραστρατιωτικής οργάνωσης Sturmabteilung, η οποία κάποτε αποτελούσε βασικό μοχλό υποστήριξης του ιδίου. Ο ηγέτης της, Ερνστ Ρεμ, «παροτρύνθηκε» να αυτοκτονήσει και όταν αρνήθηκε, τον εκτέλεσαν. Ο Χίτλερ έκοψε κάθε τι που θεωρούσε επικίνδυνο με έναν και μοναδικό τρόπο. Το ξίφος. Στην έσχατη μορφή του. Ο Ιάπωνας συγγραφέας – και άνθρωπος με πολλές δραστηριότητες – Γιούκιο Μισίμα, κυκλοφορεί ένα έργο πάνω στη «Νύχτα των μεγάλων μαχαιριών», δύο μόλις χρόνια πριν τον θάνατό του. Το seppuku, οι τελευταίες σκέψεις και η 25η Νοεμβρίου 1970, είναι μία άλλη κουβέντα, πολλών ωρών. Οι Ιάπωνες τον χαρακτηρίζουν αιρετικό και από κει και πέρα…
Η σκηνοθέτιδα παίρνει αυτό το κείμενο, το οποίο αναφέρεται σε μία κατάσταση ανθρώπινης πολιορκίας και το παρουσιάζει ποιητικά. Οι τέσσερις χαρακτήρες που παρουσιάζονται είναι ο Χίτλερ, ο Ρεμ φυσικά, ο επιχειρηματίας-μεγιστάνας Γκούσταφ Κρουπ, ένα πραγματικό ανθρώπινο σκουπίδι και ο Γκρέγκορ Στράσερ, μεγαλοστέλεχος του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος, ο οποίος επίσης δολοφονήθηκε από τον Χίτλερ. Οι τέσσερις ηθοποιοί, οι κύριοι Σάκης Καρκαφίρης, Θάνος Κρομμύδας, Απόστολος Μαλεμπιτζής και Νεκτάριος Σμυρνάκης, κινούνται στη σκηνή, μέσα και έξω από το κουτί, μέσα και έξω από τα όρια της ιστορίας και μας κάνουν να παρακολουθούμε την ελεγειακή αποτύπωση μίας προαναγγελθείσας σειράς δολοφονιών. Ο Ρεμ απέναντι στον Κρουπ, ο Χίτλερ απέναντι στον Στράσερ και όλοι οι πιθανοί συνδυασμοί μεταξύ των τεσσάρων. Η μεταμόρφωση και η μη λύτρωση. Η κάθαρση που τρέχει να κρυφτεί στα φουστάνια της ντροπής.
Ο κύριος Κρομμύδας έχει αναλάβει και τη μουσική επιμέλεια, ενώ μάλιστα ο ίδιος παίζει και ερμηνεύει επί σκηνής. Αυτό που παρατήρησα, παρακολουθώντας την παράσταση, είναι ότι σε ιντριγκάρει να πέσεις με τα μούτρα στη μελέτη. Έχεις μπροστά σου τέσσερις ηθοποιούς, οι οποίοι σου δίνουν μία ιστορία, «τόσο-όσο». Αυτά που συνέβησαν περιμένουν καρτερικά να τα ανακαλύψεις, βουτώντας στα βιβλία και το διαδίκτυο και ο τρόπος αναπαράστασης εντείνει τη σκέψη για περαιτέρω ενασχόληση. Είναι μία παράσταση απίστευτα διδακτική και απίστευτα καλλιτεχνική. Οι ερμηνείες είναι τέτοιες που ο θεατής αισθάνεται ότι παρακολουθεί από μια γωνία του δωματίου, μέσα στο οποίο συζητούν οι τέσσερίς τους. Είναι ζωντανές, αληθινές, είναι μάθημα και πάθημα μαζί.
Η φωτιά… Μπορείτε να βάλετε εισαγωγικά, αν το επιθυμείτε. Η φωτιά είναι προ των πυλών. Ο «φίλος» συμπεριφέρεται σαν τον χειρότερο εχθρό. Σε αυτές τις καταστάσεις, έτσι κι αλλιώς, φιλία δεν υπάρχει. Μόνο συμφέρον. Κάπου οι χαρακτήρες «εξανθρωπίζονται». Εξύφανση ενός ετοιμόρροπου Γολγοθά. Η φωτιά είναι το πικρό ποτήρι. Απελθέτω; Ευσεβής ο πόθος, αλλά η πραγματικότητα έχει άλλα σχέδια. Όταν ο Χίτλερ ανέλαβε να προχωρήσει σε εκκαθαρίσεις, δεν το σκέφτηκε καν δεύτερη φορά. Σκότωσε «δικούς του» με την ίδια άνεση και ψυχρότητα που σκότωνε και «ξένους». Απλά το αναφέρω, για να μην τρώμε κουτόχορτο ένθεν κακείθεν.
Αυτή η παράσταση τσούζει. Δείχνει με τον πλέον σαφή και κατηγορηματικό τρόπο πόσο κακό ζώο είναι ο άνθρωπος. Δείχνει πως η ανθρώπινη ζωή είναι μάλλον μαύρα στίγματα σε λευκό χαρτί, πως ο σκοπός αγιάζει τα όποια μέσα. Ένα συνεχές κυνήγι μαγισσών, που παρατίθεται με έξοχο τρόπο, δείχνοντας πόσο καλή δουλειά μπορεί να γίνει από ένα χαρισματικό σμάρι συντελεστών. Προτείνεται ανεπιφύλακτα.
Κώστας Κούλης
Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.
0 Comments