Κάποτε ήταν βασιλιάς. Τώρα είναι τίποτα. Κάποτε είχε όλες τις εξουσίες στα χέρια του. Τώρα πλέον… ούτε να δει δεν μπορεί. Με σύντροφο μοναδικό και μονάκριβο την κόρη του Αντιγόνη, ο Οιδίποδας, ίσως το πιο τραγικό πρόσωπο των αντίστοιχων δημιουργιών της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, βρίσκεται στον Κολωνό, την αρχαιότερη συνοικία της Αθήνας. Αυτό που θέλει είναι… ένα αίσιο τέλος. Ήσυχο και χωρίς πολλά πολλά. Χωρίς άλλα τραγικά. Χωρίς χρησμούς που να ανακατεύουν τη ζωή των θνητών με τρόπο ανίερο. Χωρίς τα παράλογα λογικά της «λανθάνουσας».

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.

Είναι εννέα και τέταρτο και ο κόσμος συνεχίζει να έρχεται. Για μερικά λεπτά ακόμα θα μας απασχολήσει η είσοδος ενός κοινού που δεν σέβεται απλούς κανόνες προσέλευσης, παρά το γεγονός ότι έχει υπάρξει και έγγραφη ειδοποίηση. Δεν θα αλλάξει ποτέ ο Έλληνας, νεσπά; Τα φώτα χαμηλώνουν και οι ηθοποιοί φαίνονται πίσω από την ορχήστρα. Έρχονται σιγά-σιγά, όλοι μαζί, με τρόπο που είναι από τους πιο αγαπημένους μου. Ο χορός καταλαμβάνει θέσεις. Αυτός ο χορός θα μας ξετρελάνει απόψε. Αγγελικές φωνές, απίστευτες αρμονίες, μία ομάδα που είναι γεννημένη να κερδίζει! Έπαθα σοκ ακούγοντας αυτούς τους καλλιτέχνες να τραγουδούν και ανυπομονώ να τους ακούσετε και εσείς, αφού πραγματοποιούνται και άλλες παραστάσεις για αυτό εδώ που αντικρύζουμε.

Στον ρόλο του Οιδίποδα ο κύριος Δημήτρης Καταλειφός. Ναι, εντάξει, σας έχω πρήξει εδώ και χρόνια, πως θεωρώ ότι ο Καταλειφός είναι μάλλον ο μεγαλύτερος Έλληνας ηθοποιός στις θεατρικές σκηνές τα τελευταία είκοσι-κάτι χρόνια. Εννοείται πως δεν το παίρνω πίσω και εννοείται πως έχω κάθε λόγο να εξακολουθώ να το πιστεύω. Η χαρακτηριστική πιτσαριστή φωνή του δίνει κάτι διαφορετικό στον χαρακτήρα που υποδύεται. Ο τρόπος που κινείται, ο τρόπος που αφηγείται, που ρωτά τους δίπλα του, που αγκαλιάζει τις κόρες του, την Ισμήνη και την Αντιγόνη… Εκεί πλέον αρχίζεις και συλλογιέσαι. Τι είναι τούτο; Θα έλεγε κανείς πως ο Καταλειφός ΔΕΝ παίζει τον Οιδίποδα. Θα έλεγε κανείς πως ο μεγάλος ηθοποιός κάνει την υπέρβαση και παίζει τον εαυτό του σε ένα παράλληλο σύμπαν. Σε ένα σύμπαν στο οποίο είναι καταραμένος, στο οποίο τα έχει χάσει όλα και απλά επιθυμεί να πεθάνει ειρηνικά. Δεν κάνει καν προσπάθεια να πείσει ότι είναι τυφλός, δεν τον ενδιαφέρει να δείξει την κατάντια ενός πάλαι ποτέ πανίσχυρου τυράννου. Τον ενδιαφέρει να παρουσιάσει έναν άνθρωπο που προδόθηκε, που έγινε υποχείριο και τραγικό πρόσωπο, που δεν έζησε όπως έπρεπε, χωρίς να φταίει σε κάτι. Και αυτό μεγεθύνει την τραγικότητα του ρόλου. Και δείχνει την ευφυία του καλλιτέχνη. Δεν είμαι πια ο Οιδίποδας. Είμαι κάτι που κάποτε έμοιαζε με κάποιον, του οποίου το όνομα δεν θέλω να θυμάμαι. Ένας άλλος Θερβάντες, σε μια άλλη διάσταση.

Οι κυρίες Αγγελική Παπαθεμελή και Αλεξάνδρα Αϊδίνη υποδύονται τις δύο κόρες του Οιδίποδα. Γήινες, απλές – αλλά όχι απλοϊκές – και κατά έναν τρόπο χαλύβδινες στις αποδόσεις τους. Δένουν εξαιρετικά οι δυο τους, δένουν άψογα και με τον «πατέρα» τους. Η συντριβή είναι έκδηλη στα μάτια τους, στο άκουσμα του χαμού. Η αγωνία είναι φανερή, όταν ο Κρέων βάζει σε εφαρμογή τα ύπουλα σχέδιά του. Στον ρόλο του Κρέοντα εμφανίζεται ο κύριος Χρήστος Σαπουντζής, ο οποίος πραγματικά μας έκανε να τον μισήσουμε, παρά το γεγονός ότι ο ρόλος αυτός καθαυτός είναι «αβανταδόρικος». Ο ίδιος ο ηθοποιός όμως το έστερξε αυτό με όλη την τεχνική του και το απογείωσε.

Ο κύριος Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, σαν βασιλιάς Θησέας, προσέγγισε επίσης με απλότητα και καθαρότητα. Νομίζω πως ακόμα και τη χροιά του άλλαξε, ελέω ρόλου. Ένας τίμιος βασιλιάς, ένας τίμιος άνθρωπος, που κρατά την υπόσχεσή του και μάχεται για την αποκατάσταση των αδικιών. Μιλάμε γενικά για έναν θίασο αποτελούμενο από σπουδαίους και μεγάλους ηθοποιούς, όπως ο κύριος Μάξιμος Μουμούρης και ο αγαπημένος Νίκος Νίκας, οι οποίοι έδειξαν ότι είναι λειτουργικότατα μέλη αυτής της υπέρ-ομάδας.

Η μετάφραση του κειμένου φέρει την υπογραφή της κυρίας Χρύσας Προκοπάκη και του κυρίου Θάνου Τσακνάκη. Η δραματουργική επεξεργασία ανήκει στην κυρία Προκοπάκη και τον σκηνοθέτη της παράστασης, τον κύριο Γιώργο Σκεύα. Δουλειά που τιμά τους συντελεστές, που σέβεται το αθάνατο κείμενο του Σοφοκλή, που φέρνει κοντά μας το πάθος ενός – κάποτε – πανίσχυρου ανδρός. Ο δρόμος προς τη σταύρωση δεν είναι ανηφορικός για τον Οιδίποδα. Είναι η φυσική κατάληξη μίας διαδρομής που είχε πολύ περισσότερα άσχημα από καλά. Μία από τις λίγες περιπτώσεις που η σταύρωση είναι στην ουσία η λύτρωση και παράλληλα η κάθαρση για τον θεατή.

Μεγάλη γιορτή αυτή η παράσταση για το Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Ελπίζω να τη χαρεί ανάλογα ο κόσμος και στις υπόλοιπες πόλεις, μια και βρίσκεται σε περιοδεία. Και όταν θα περάσει από την Αθήνα… Εδώ θα είμαστε και εμείς, παρέα σας, να συμμετέχουμε σε μία πολιτισμική μέθεξη δίχως τέλος.

Κώστας Κούλης

Εκφράζουμε τη σύμπαθειά μας στον κύριο που παραπάτησε και χτύπησε λίγο πριν ξεκινήσει η παράσταση της Παρασκευής και ελπίζουμε να είναι μια χαρά. Να σημειώσουμε εδώ πως η ανταπόκριση των αρμοδίων, καθώς και θεατών-γιατρών, που έτυχε να βρίσκονται κοντά, ήταν άψογη και σχεδόν συγκινητική.

Σκηνοθεσία

Γιώργος Σκεύας

4 & 5 Αυγούστου

Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

Καλοκαιρινή Περιοδεία σε όλη την Ελλάδα

Διάρκεια παράστασης 100 λεπτά

Ταυτότητα

Μετάφραση: Χρύσα Προκοπάκη, Θάνος Τσακνάκης

Σκηνοθεσία: Γιώργος Σκεύας

Δραματουργική επεξεργασία: Γιώργος Σκεύας, Χρύσα Προκοπάκη

Σκηνικά – Κοστούμια: Λίλη Πεζανού

Μουσική: Σήμη Τσιλαλή

Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος

Κίνηση: Damiano Ottavio Bigi

Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας

Τρέιλερ: Μιχαήλ Μαυρομούστακος

Social Media: Renegade

Νομικός Σύμβουλος: Φιλιώ Καστραντά

Βοηθός σκηνοθέτη: Γιάννης Σαβουιδάκης

Βοηθός ενδυματολόγου: Χάρης Σουλιώτης

Βοηθοί Παραγωγής: Βαγγέλης Βογιατζής, Ξένια Καλαντζή

Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα Παραγωγός: Γιώργος Λυκιαρδόπουλος

Δημήτρης Καταλειφός, Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, Αγγελική Παπαθεμελή, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Μάξιμος Μουμούρης, Χρήστος Σαπουντζής, Γιώργος Νούσης, Νίκος Νίκας, Γιώργος Φριντζήλας, Νίκος Δερτιλής, Γιώργος Μπούτσικας, Πάνος Αποστολόπουλος, Αντώνης Αντωνιάδης, Πάρις Παρασκευάδης.