Έχουν ανάψει τα φώτα πριν λίγα δευτερόλεπτα. Κοιτάω δεξιά και αριστερά. Χαρτομάντηλα σε παρατεταμένη χρήση, γυαλιά που έχουν θολώσει, δάκρυα που δεν τιθασεύονται. Στο πάτωμα ένας σωρός αντικείμενα, θύμησες από ευτυχισμένες εποχές. Στο πάτωμα τα ρούχα των μητέρων. Ύστατη κατάθεση. Ίνες της ψυχής, οκτώ γραμμάρια πνεύματος, τόνοι αγάπης. Παντοτινής.
Πέντε γυναίκες έχουν χάσει τα παιδιά τους. Η κάθε μια τους έχει χάσει ένα παιδί, εξαιτίας της ανθρώπινης κακίας. Βία ανθρώπου προς άνθρωπο. Ανεγκέφαλη και αναίτια. «Αν δεν μπορώ να σε έχω, δεν θα σε έχει κανένας άλλος». Και αυτό δικαιολογεί το πάτημα της σκανδάλης, ε; Και αυτό δικαιολογεί τις μαχαιριές και το σπρώξιμο στη θάλασσα, ε; Πέντε μανάδες έχασαν τη γη κάτω από τα πόδια τους. Επειδή κάποιος αποφάσισε να πάρει ανθρώπινη ζωή και στη συνέχεια να επικαλεστεί ένα σωρό αστειότητες, μπας και γλυτώσει τα ισόβια.
Δεν περίμενα αυτό το μεγαλείο. Εννοείται πως δεν είχα διαβάσει τίποτα, εννοείται πως δεν είχα ρίξει την παραμικρή ματιά στο δελτίο Τύπου, ώστε να πάω εντελώς ανυποψίαστος. Και αυτό που αντίκρυσα… Δεν είναι η τυπική σας παράσταση αυτή. Είναι η συνάθροιση, το μάζεμα γυναικών που βρέθηκαν σε κατάσταση πολέμου. Γιατί στον πόλεμο θάβει ο γονιός το παιδί. Στην ειρήνη θάβει το παιδί τους γονείς. Έτσι είναι το ρημάδι! Έτσι και μόνο έτσι.
Πέντε ηθοποιοί παίρνουν στα χέρια τους ένα απίστευτο κείμενο, με την υπογραφή της Ομάδας, που δούλεψε πάνω σε βιωματικό υλικό, αλλά και πάνω στις οδυνηρές εμπειρίες των παρακάτω κυριών. Κούλα Αρμουτίδου (μητέρα Ελένης Τοπαλούδη), Ελένη Κρεμαστιώτη (μητέρα Ερατώς Μανωλακέλλη), Κατερίνα Κώτη (μητέρα Ντόρας Ζαχαριά), Αλεξάνδρα Μάκου (μητέρα Γαρυφαλλιάς Ψαρράκου) και Ρόζα Φωτιάδου (μητέρα Σοφίας Σαββίδου). Και αυτό το κείμενο το κάνουν μία απόλυτα συγκινητική παράσταση. Το κάνουν κραυγή, το κάνουν μανιφέστο και παίρνουν μαζί τους όλους εμάς. Το κείμενο περιγράφει τις ζωές των κοριτσιών που έγιναν μητέρες. Περιγράφει το πώς τους στέρησαν τα παιδιά τους. Περιγράφει το πώς πόνεσαν, πώς θέλησαν να μπουν οι ίδιες στο μνήμα, πώς ζήτησαν να πεθάνουν εκείνες και να ζήσουν τα παιδιά τους. Οι ερμηνείες τους καθηλωτικές. Το γέλιο και το δάκρυ στο ίδιο πιάτο. Η ζωή που πότε είναι έτσι, πότε αλλιώς. Ο αστάθμητος παράγοντας, που μόνο στο κακό πηγαίνει.
Το εγγόνι ρωτά. «Γιαγιά, η μαμά»; Δαγκώνεται η γιαγιά. Το ίδιο και εμείς. Οι περιγραφές είναι τόσο γλαφυρές, είναι τόσο ρεαλιστικές, είναι τόσο ανθρώπινες… Ένα μεγάλο «Γιατί» και καταρράχτες αγανάκτησης. Το «κακό ζώο» χτύπησε και θα ξαναχτυπήσει. Γιατί έτσι. Γιατί «Κανένας άλλο δεν θα την έχει». Κοιτάζω και χαζεύω τις ηθοποιούς. Οι κυρίες Νικολίτσα Αγγελακοπούλου, Μαρία Μοσχούρη, Μάρθα Μπουζιούρη, Μαριάνθη Παντελοπούλου και Δώρα Παρδάλη είναι εκεί, στη σκηνή και δεν θυμίζουν με τίποτα την καλλιτεχνική τους φύση. Απόψε είναι οι γυναίκες, οι χαροκαμένες μάνες, που βρέθηκαν παρέα. Για πρώτη φορά. Όλες μαζί. Αντάμωσαν και μιλάνε μεταξύ τους, εξορκίζουν το κακό και θυμούνται τις αγαπημένες κόρες, που δεν θα γυρίσουν ποτέ πίσω. Αγκαλιάζονται και νοητά αγκαλιάζουν και εμάς. Για την ακρίβεια, νοητά μας αφήνουν να τις αγκαλιάσουμε. Και εμείς.
Θα στριφογυρίσετε στο κάθισμά σας. Θα νιώσετε πολύ άβολα. Να το ξαναγράψω αυτό. Θα νιώσετε ΠΟΛΥ άβολα. Ο κόμπος στον λαιμό δεν θα φεύγει, το σφίξιμο στο στομάχι δεν θα υποχωρεί. Είναι η άψογη αποτύπωση και το τάλαντο των πρωταγωνιστριών. Είναι το κείμενο, που άνετα θα μπορούσε να είναι το καλύτερο της χρονιάς. Είναι η σκηνοθετική μαεστρία της κυρίας Μάρθας Μπουζιούρη, που μετέτρεψε ένα δρώμενο σε ντοκιμαντέρ και από κει σε ζωή. Γιατί έτσι τα χειρίζεται όλα αυτά η ζωή. Με ένα χαμόγελο και ένα δάκρυ. Και την πεποίθηση ότι «Δεν έφυγε ποτέ. Μόνο το σώμα της».
Κρατά περίπου δύο ώρες αυτό που είδαμε. Είμαι σίγουρος πως αν ρωτούσα έναν – έναν τους θεατές, όλοι τους θα μου έλεγαν πως δεν θα ήθελαν να τελειώσει. Ποτέ. Είναι ένα έργο που θα πρέπει να συζητηθεί. Όχι μόνο για το ίδιο το έργο. Για τον άνθρωπο. Για να μην ξαναχτυπήσει το «κακό ζώο». Ποτέ.
Κώστας Κούλης
Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.
0 Comments