Λίγο πριν την παράστασης της 25^ης Απριλίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, της μοναδικής μελωδικής εξτραβαγκάνζας που ακούει στο όνομα «Τα τραγούδια γίναν πάθη», ήλθαμε σε επικοινωνία με τον μαέστρο, τον άνθρωπο που τρέχει όλο αυτό το θέαμα, τον σπουδαίο μουσικάνθρωπο Σάββα Ρακιντζάκη, ο οποίος μας μίλησε για το έργο, για τη σκέψη και την εφαρμογή, για το απίστευτο φωνητικό σύνολο En-Chor, για τον πολιτισμό και την απαρχή των όλων, που θα μπορούσε να γίνει με πάτημα στην επιστροφή στις αρχέγονες αξίες. Ευχαριστούμε θερμά τη Τζίνα Φουντουλάκη, η οποία φρόντισε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.

Πώς προέκυψε η μουσική παράσταση “Τα τραγούδια γίναν πάθη”; Πώς μετατράπηκε από σκέψη σε έργο που θα αποδοθεί στο Μέγαρο Μουσικής;

Ανέκαθεν, η εξιστόρηση των Παθών του Χριστού μου προκαλούσε έντονα συναισθήματα και είχα την επιθυμία να υλοποιήσω μία παράσταση με το συγκεκριμένο θέμα. Σε συνεργασία με τη συν-δημιουργό του φωνητικού συνόλου En-Chor, Καλή Βανδώρου, αποφασίσαμε να εντάξουμε στην παράσταση και τραγούδια που αφορούν στο ανθρώπινο πάθος, με την ευρεία έννοια.

Το στοιχείο που κάνει αυτή την παράσταση ξεχωριστή, είναι ότι στο δεύτερο μέρος της παρακολουθούμε την εξέλιξη του Θείου Δράματος, μέσα από αποσπάσματα κειμένων από τα Ευαγγέλια, σε απόδοση στη νεοελληνική γλώσσα. Παράλληλα, τα τραγούδια αυτού του δεύτερου μέρους έχουν επιλεγεί έτσι ώστε να επενδύουν μουσικά την εξιστόρηση του Θείου Πάθους. Για παράδειγμα, μετά την αφήγηση της στιγμής του θανάτου του Ιησού, όπου αναφέρεται ότι «έγινε σκοτάδι σε όλη τη γη από την έκτη μέχρι την ένατη ώρα της ημέρας», έχουμε το τραγούδι «Χάθηκε το Φεγγάρι» (Στ. Ξαρχάκος, Β. Γκούφας), το οποίο αρχίζει με τον στίχο «Του ήλιου σβήστηκε το φως…», ο οποίος ταυτίζεται απόλυτα με το ευαγγελικό κείμενο.

Η παράσταση έχει ήδη παρουσιαστεί τον Απρίλιο του 2023 από το Φωνητικό Σύνολο En-Chor, στη Βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Φέτος επιστρέφουμε στον ίδιο χώρο και συγκεκριμένα στην αίθουσα «Γιάννης Μαρίνος», έχοντας μαζί μας την εξαιρετική σοπράνο Μαριλένα Στριφτόμπολα, αλλά και την ηθοποιό Ιφιγένεια Γρίβα, η οποία θα απαγγείλει τα κείμενα στο δεύτερο μέρος της παράστασης.

Πόσο καιρό κράτησαν οι πρόβες; Πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν να συντονιστούν όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες;

Οι πρόβες του φωνητικού συνόλου για την εν λόγω παράσταση εντάχθηκαν στο τακτικό εβδομαδιαίο πλάνο των συναντήσεών μας, από τον Φεβρουάριο και μετά. Τα περισσότερα μέλη γνώριζαν το υλικό ήδη από την περυσινή παρουσίαση. Ωστόσο, η ένταξη νέων μελών στο σύνολο επέβαλε την επανάληψη των προβών, ώστε να μπορέσουν τα νέα μέλη να «γνωρίσουν» τα τραγούδια. Σε αυτό το σημείο, η εμπειρία των παλαιότερων μελών υπήρξε καθοριστική, καθώς επιτάχυνε τη διαδικασία εκμάθησης. Πλέον, ακούγοντας τα ίδια τραγούδια ένα χρόνο μετά, διαπιστώνω μια αξιοσημείωτη πρόοδο στον ήχο του En-Chor, πράγμα που με χαροποιεί ιδιαίτερα.

Αυτή την περίοδο βρισκόμαστε στο στάδιο των τελικών προβών, όπου θα ενταχθούν στη ροή της παράστασης τα σόλο τραγούδια αλλά και η αφήγηση των κειμένων. Έχουμε προσθέσει στο εβδομαδιαίο πρόγραμμά μας και έκτακτες πρόβες, σε συνεννόηση με όλους τους συντελεστές, κάτω από την οργανωτική «μπαγκέτα» της Καλής Βανδώρου, η οποία με μαεστρία κάνει κάθε δυσκολία ή εμπόδιο να ξεπερνιέται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Το πάθος είναι βασικό μέρος της μουσικής;

Αδιαμφισβήτητα. Εάν θέλει κάποιος να ασχοληθεί σοβαρά με τη μουσική, είτε ως δημιουργός είτε ως ερμηνευτής, πρέπει να έχει πάθος για αυτή, να αφιερώνει χρόνο, σώμα και πνεύμα.

Είστε μαέστρος, είστε όμως, πάνω απ’ όλα μουσικός. Σας αρέσει το ίδιο να διευθύνετε και να παίζετε;

Έχοντας μελετήσει το πιάνο από την ηλικία των πέντε ετών, σίγουρα νιώθω πιο άνετα με το να παίζω πιάνο. Από την άλλη, η διεύθυνση ενός φωνητικού συνόλου έχει ένα στοιχείο πρόκλησης. Το να καταφέρεις να διαμορφώσεις την ερμηνεία ενός τραγουδιού μόνο με τις κινήσεις των χεριών σου, είναι κάτι πραγματικά μαγικό. Πλέον, μετά από την πολύμηνη συνεργασία με τα μέλη του En-Chor, αυτό επιτυγχάνεται και όταν συμβαίνει, δεν το αλλάζω με τίποτα!

Σκέφτεστε να επαναλάβετε το εγχείρημα; Να παιχτεί και αλλού αυτό το έργο;

Το έργο «Τα τραγούδια γίναν πάθη» αποτελεί μία ιδιαίτερη πρόταση που θεματικά εντάσσεται στην περίοδο πριν τις ημέρες του Πάσχα. Η ανταπόκριση του κόσμου, ήδη από την περυσινή παρουσίαση, μας έδωσε το έναυσμα για επανάληψη της παράστασης και φέτος. Φυσικά θα χαρούμε να επαναλάβουμε το εγχείρημα και σε άλλα μέρη, εντός και εκτός Αθηνών.

Υπάρχουν άλλα πλάνα σας για το μέλλον, που να είναι ανακοινώσιμα;

Πρόσφατα το En-Chor κυκλοφόρησε στο YouTube το τραγούδι «Γιαρέμ γιαρέμ» σε μουσική Γ. Χατζηνάσιου και στίχους Ν. Γκάτσου, για το οποίο έχει ήδη λάβει εξαιρετικές κριτικές. Μετά από αυτό, τα ανακοινώσιμα μελλοντικά σχέδια του En-Chor είναι η κυκλοφορία ενός ακόμα τραγουδιού σε διασκευή, ειδικά για το σύνολο, καθώς και η προετοιμασία της καλοκαιρινής μας παράστασης με τίτλο «TV or not TV», με τραγούδια τίτλων από σειρές που έχουν προβληθεί στην ελληνική τηλεόραση.

Τί σας συγκινεί ιδιαίτερα στην τέχνη σας; Τί σας κάνει να την υπηρετείτε με τέτοιο ενθουσιασμό;

Αυτό που με συγκινεί ιδιαίτερα στην τέχνη της Μουσικής, είναι η δύναμή της και η ικανότητά της να εκφράζει όλα τα ανθρώπινα συναισθήματα, ίσως και πολύ πιο έντονα απ’ ότι η οποιαδήποτε ομιλούμενη γλώσσα. Αυτή ακριβώς η «οικουμενική» – όπως θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε – διάσταση της Μουσικής, με κάνει να την υπηρετώ με πολλή αγάπη και αμείωτο ενθουσιασμό όλα αυτά τα χρόνια.

Ο Έλληνας αγαπά τη μουσική; Στηρίζει τέτοιες κινήσεις;

Οι Έλληνες ως λαός αγαπάμε ιδιαίτερα τη μουσική. Καθώς, μάλιστα, η πατρίδα μας έχει μουσικές επιρροές, τόσο από την Ανατολή όσο και από τη Δύση, η Ελλάδα αποτελεί ένα σταυροδρόμι όπου μπορούν να συναντηθούν δημιουργικά σχεδόν όλες οι μουσικές του κόσμου. Μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο, το En-Chor προτείνει μια νέα, δημιουργική συνάντηση φωνών και ήχων, μέσα από μία μικρή ομάδα ανθρώπων με μεγάλη αγάπη για την ποιοτική Μουσική, ανεξαρτήτως είδους και ύφους.

Στις παραστάσεις που έχουμε ήδη δώσει, μεγάλο μέρος του κοινού έρχεται «απροετοίμαστο» για το τί θα δει και θα ακούσει. Η θετική ανταπόκριση και τα κολακευτικά σχόλιά τους για κάθε εμφάνιση του συνόλου, μας κάνουν να πιστεύουμε στη συνέχεια αυτού του εγχειρήματος και στη διάδοσή του σε ακόμα μεγαλύτερο κοινό.

Θα λέγατε ότι αυτός ο τόπος μπορεί να βρει γιατρειά μέσω του πολιτισμού;

Σίγουρα ο πολιτισμός δεν αποτελεί πανάκεια, δεν είναι το φάρμακο για όλες τις αρρώστιες. Είναι σημαντικό όμως να ενταχθεί στη ζωή, όχι μόνο του τόπου μας αλλά και όλου του κόσμου. Μέσα από τις Τέχνες και τον Πολιτισμό, ο άνθρωπος ασκεί το πνεύμα αλλά και το σώμα, ανακαλύπτει τους συνδέσμους που ενώνουν τους λαούς, σέβεται και συνομιλεί δημιουργικά με τον οποιονδήποτε «Άλλο», ενώνει τις δυνάμεις του στην κοινή προσπάθεια ενός συνόλου, μαθαίνει να υπηρετεί το κοινό καλό, ακόμα και ενάντια στην όποια αυτοπροβολή. Όλα αυτά ίσως ακούγονται κάπως «ιδεαλιστικά» στην εποχή μας. Μήπως όμως είναι καιρός για μία επιστροφή στις αρχέγονες αυτές αξίες, μέσω του πολιτισμού;

Κώστας Κούλης