«Θα γίνω η Μήδεια – κανείς δεν μαρτυρεί για τον μάρτυρα». Η παράσταση για έναν ρόλο με άπειρα πρόσωπα. Ο αγγελιαφόρος αφηγείται και γίνεται ένα με την τραγωδία. Και ο κύριος Σταύρος Μόσχης θα είναι εκεί, στη σκηνή, απέναντί μας, απόλυτος διαφεντευτής των λέξεων και των εκφράσεων γύρω από τη μοιραία μάνα. Μιλήσαμε με τον άνθρωπο που σκέφτηκε όλο αυτό, που θα μοιραστεί τούτο τον μονόλογο μαζί μας, που θα δώσει πνοή στο κείμενο. Εστιάσαμε στο έργο, αναφερθήκαμε στα πλάνα για το μέλλον. Πολλά ευχαριστώ στη Νατάσα Παππά, η οποία φρόντισε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.

Πώς ήλθε η έμπνευση για το συγκεκριμένο κείμενο; Είχατε σκεφθεί από την αρχή να δουλέψετε σε μοτίβο μονολόγου;

Η παράσταση αυτή ξεκίνησε πριν από έναν χρόνο και κάτι, τον Νοέμβριο του 2022, ως Διπλωματική μου εργασία στην υποκριτική, για το Τμήμα Θεάτρου Α.Π.Θ. Τότε σκέφτηκα πως θα ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία να δουλέψω έναν μονόλογο και να ψάξω να βρω ανθρώπους που να ενδιαφέρονται να δουλέψουμε μαζί, ώστε να παρασταθεί τελικά. Έτσι κι έγινε. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Αποφασίσαμε να εξελίξουμε την παράσταση και να τη μοιραστούμε με ένα κοινό που θα μας έβλεπε πια σε ένα θέατρο έξω απ’ τη σχολή. Κι έπειτα συνεχίσαμε για ένα θέατρο στην Αθήνα. Και φέτος πάλι στο ίδιο θέατρο, με ακόμη περισσότερη διάθεση να αφηγηθούμε την ιστορία αυτή.

Όσον αφορά στο κείμενο, προσωπικά, έχω μια μεγάλη αγάπη με το αρχαίο δράμα κι έτσι έψαχνα κάποιο πρόσωπο για το οποίο θα ήθελα να δουλέψω και να το υπερασπιστώ. Και η Μήδεια είναι ένα τέτοιο πρόσωπο, που δημιουργεί ένα πεδίο που, αφενός υποκριτικά δίνει πολλές δυνατότητες, και αφετέρου του αξίζει μια ανάγνωση σαν αυτήν που ακολουθούμε στην παράσταση…

Πόσο καιρό κράτησαν οι πρόβες; Υπήρξαν σημεία που έπρεπε να εστιάσετε ιδιαίτερα, όσον αφορά τη ροή του έργου;

Οι πρόβες μας ξεκίνησαν με μια εκτενή έρευνα γύρω από όλα τα κείμενα που αφορούν στη Μήδεια και τον μύθο της. Έπειτα ξεκίνησαν οι σκηνικές δοκιμές, όπου χωρίσαμε σε ενότητες το κείμενο του Ευριπίδη, που αποτελεί τη βάση της παράστασης, αναφορικά με αυτά που επιλέξαμε να εστιάσουμε: την πράξη της Μήδειας ως αντίδραση στην πατριαρχεία, τη θέση μιας θηλυκότητας μέσα σε έναν κόσμο που είναι φτιαγμένος για άντρες, τον έρωτα και την ασάφεια που δημιουργεί στην ταυτότητα ενός προσώπου, στη μοναξιά. Μέσα σ’ αυτά τα σημεία, ήταν αρκετές οι φορές που σταθήκαμε γύρω από κάτι: ποιο είναι αυτό το πρόσωπο επί σκηνής που αφηγείται την ιστορία; Καταλήξαμε και επιλέξαμε πως το πρόσωπο αυτό είναι ο Αγγελιαφόρος του μύθου. Είναι το πρόσωπο που είδε σε πραγματικό χρόνο ολόκληρη την τραγωδία να συμβαίνει. Κι έπειτα σταθήκαμε αρκετά στο πόσο μοναχικό είναι αυτό το πρόσωπο και την ανάγκη του να τινάξει από πάνω του όλη τη φρικαλεότητα που συνάντησε.

Σας ιντριγκάρει περισσότερο το να είστε μόνος σας στη σκηνή ή να παίζετε με άλλους ηθοποιούς;

Νομίζω πως έχει να κάνει με τη συνθήκη στην οποία βρίσκομαι κάθε φορά. Σε αυτή την παράσταση γοητεύομαι πολύ και από τον μύθο και από τη κατασκευή μας, όσον αφορά στο τι συμβαίνει σκηνικά. Μου αρέσει πολύ που αφηγούμαι τη συγκεκριμένη ιστορία μόνος και μου δίνεται αυτή η δυνατότητα. Ωστόσο, είναι το ίδιο γοητευτικό το να επικοινωνείς σκηνικά με ένα δεύτερο πρόσωπο. Αρκεί η αφήγηση της παράστασης να είναι σημαντική και να υπάρχει ανάγκη να ειπωθεί ή να ακουστεί.

Θα λέγατε ότι πρόκειται για μία σύγχρονη ματιά στην εν λόγω τραγωδία;

Θεωρώ πως ναι, δεν είναι ένα κλασσικό ανέβασμα του μύθου κι αυτό προκύπτει και από τον τρόπο που είναι φτιαγμένη η παράσταση σκηνικά και από την απόφασή μας να αφηγείται ολόκληρη την ιστορία ο Αγγελιαφόρος, ενώ από κάποιο σημείο κι έπειτα, προχωράει στην υπόκριση των πρώτων αγωνιστών της τραγωδίας. Γίνεται ο ίδιος τα πρόσωπα, για να απαντήσει και να βρει την αλήθεια αυτού του σκληρού βιώματος που κουβαλάει.

Τι είναι αυτό που κάνει το έργο τόσο επίκαιρο;

Η ανάγνωση που ακολουθούμε πάνω στο έργο έχει να κάνει με τη γυναίκα, με τη μητέρα, με τη θηλυκή φύση. Κι αυτό υπό τη σκιά ενός κόσμου που φτιάχτηκε από τους άντρες, για τους άντρες. Σήμερα βασική παθογένειά μας είναι κάτι τέτοιο: η πατριαρχεία. Πάνω σ’ αυτά καταλήξαμε πως το σύμβολο του προσώπου της Μήδειας, εκπροσωπεί την επαναστατημένη θηλυκότητα. Εκείνη που δεν αντέχει πια τη σιωπή και την καταπίεση. Δεν είναι τυχαίο το ότι ο Έρως, που θα θολώσει το μυαλό της, είναι αρσενικός κι ούτε πως παρακολουθούμε την ιστορία μιας γυναίκας που προδόθηκε από έναν άντρα, τον οποίο ακολούθησε τυφλά μέχρι το τέλος. Σε εκείνο το τέλος, όμως, όταν όλα πια είναι εναντίον της και συνειδητοποιεί την πτώση της και την προδοσία, αναλαμβάνει πάλι πίσω τη χαμένη ταυτότητά της και προχωρά στη φρικαλέα πράξη της. Είναι, σκέφτομαι, μια θηλυκή φύση που αποκτά αυτά που θα λέγαμε «αρσενικά χαρακτηριστικά» και εκδικείται εκείνον που κάποτε αγάπησε. Κι αυτό γιατί εκείνος, μεγάλωσε σε έναν κόσμο που τον έκανε να πιστεύει πως επειδή είναι άντρας, έχει όλη τη δύναμη και το δικαίωμα να θεωρείται ανώτερος και να πράττει αντίστοιχα. Σαφώς, αυτή είναι η ερμηνεία μας πάνω στην τραγωδία και δεν πρόκειται για μια πράξη να δικαιολογήσουμε επουδενί τη παιδοκτονία. 

Γιατί μόνο τέσσερις παραστάσεις; Γιατί όχι μέχρι το τέλος της σεζόν;

Τον τελευταίο χρόνο που μοιραζόμαστε την παράσταση αυτή, είδαμε μέσα στα διαστήματα που δεν παίζουμε, αλλά δουλεύουμε πάνω σε αυτήν, πως μας αποκαλύπτονται περισσότερα και καινούρια πράγματα, με σκοπό να ανεβάσουμε πάλι την παράσταση εξελιγμένη από την προηγούμενη φορά. Ταυτόχρονα, βέβαια, αξίζει να πω, πως μικρές παραγωγές, όπως αυτή, είναι δύσκολο να πραγματοποιήσουν πολλές παραστάσεις. Κι αυτό γιατί όλη η παραγωγή γίνεται από τα δικά μας χέρια… 

Έχετε κάποια άλλα πλάνα για το κοντινό μέλλον; Είναι ανακοινώσιμα;

Η αλήθεια είναι πως, επειδή έχω μόλις ένα μήνα και κάτι που ήρθα στην Αθήνα μόνιμα, δεν έχω οργανώσει κάτι συγκεκριμένο. Ωστόσο, είμαι έτοιμος να οργανώσω και να οργανωθώ. Θα μας πει η ιστορία…

Τι είναι αυτό που λειτουργεί σαν κινητήρια δύναμη, ώστε να υπηρετείτε τόσο πιστά την τέχνη σας;

Σκέφτομαι πως έχει να κάνει με την ίδια αυτήν τέχνη. Με γοητεύει πολύ ο τρόπος που γίνεται αυτή η δουλειά, τα πράγματα που μαθαίνω και με εξελίσσουν μέσα απ’ αυτή τη δουλειά, όλα αυτά που νιώθω, ακόμη και στις δύσκολες στιγμές της, ο τρόπος που επικοινωνούμε μεταξύ μας και μοιραζόμαστε ιστορίες ή και περισσότερα από ιστορίες, οι άνθρωποι που συναντώ, το πώς η τέχνη αυτή χρειάζεται τη ζωή και πώς η ζωή χρειάζεται αυτήν την τέχνη…

Κώστας Κούλης