Στον Πολυχώρο Πολιτισμού Διεύλευσις παρουσιάζεται από τις 19 Νοεμβρίου έως τις 30 Ιανουαρίου 2024, κάθε Κυριακή και Τρίτη στις οκτώ και μισή το βράδυ, το έργο “Θεόφιλος Καΐρης – Ζήτημα συνείδησης”, σε κείμενο του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου και σκηνοθεσία της Χρυσάνθης Κορνηλίου. Μία παράσταση-ταξίδι στη ζωή ενός σχεδόν άγνωστου αγωνιστή της Ελληνικής Επανάστασης, ανθρωπιστή και φιλοσόφου. Ένα ταξίδι, στο οποίο σύμμαχος και αρωγός ήταν και η αδερφή του, Ευανθία Καΐρη.
Γεννημένος στην Άνδρο, έμαθε γράμματα στη σχολή του Κάτω Κάστρου και όταν πέθανε ο πατέρας του, ο Σωφρόνιος Καμπανάκης, εφημέριος του Αγίου Γεωργίου, τον πήρε υπό την προστασία του. Τελειώνοντας τις σπουδές του στην Ελλάδα, έφυγε για περαιτέρω σπουδές στην Ευρώπη. Ελβετία, Ιταλία (Πίζα) και Γαλλία (Παρίσι) αποτέλεσαν στάσεις των σπουδών του. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η γνωριμία του με τον Αδαμάντιο Κοραή. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, μυήθηκε στη Φιλική εταιρεία, ξεσήκωσε τους κατοίκους των Ψαρών να πολεμήσουν ενάντια στους Τούρκους, σήκωσε το λάβαρο της Επανάστασης στην Άνδρο και πολέμησε γενναία. Τιμήθηκε ακόμα και με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος για την προσφορά του στον αγώνα των Ελλήνων.
Η δημιουργία του ορφανοτροφείου τον βρίσκει να διδάσκει μία νέα θρησκευτική αντίληψη, τη “Θεοσέβεια”. Σεβασμός προς τον Θεό, απόρριψη της φύσης του Χριστού, της Αγίας Τριάδας και των μυστηρίων. Νέο ημερολόγιο και θεωρία ότι ο μήνας πρέπει να διαιρείται σε τρείς δεκάδες. Όλα τα παραπάνω τον χαρακτηρίζουν ως αιρετικό. Τον δικάζουν. Τον φυλακίζουν και το ελληνικό κράτος τον απελαύνει. Στο ταξίδι προς την εξορία, πηγαίνοντας στην Κωνσταντινούπολη, το Πατριαρχείο δεν του επιτρέπει να μείνει. Τελικά εγκαθίσταται στο Λονδίνο. Μετά το 1843 επιστρέφει στην Ελλάδα και αναλαμβάνει ξανά τη διεύθυνση του ορφανοτροφείου.
Οι καταγγελίες συνεχίζονται και τελικά, με απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης, καταλήγει και πάλι στη φυλακή. Στην πορεία του αυτή, η αδερφή του είναι στήριγμά του. Είναι αυτή που αγωνίζεται για την ελευθερία του. Γυναίκα δυναμική, ευφυής και με ουσιαστική συμμετοχή στον αγώνα των Ελλήνων. Ο Καΐρης δεν θα τα καταφέρει. Στις 13 Ιανουαρίου του 1834 θα αφήσει την τελευταία του πνοή. Δεν επετράπη η ταφή του στο κοιμητήριο της Σύρου και δεν πραγματοποιήθηκε νεκρώσιμη ακολουθία. Συγκλονιστική κατάληξη η απόφαση του Αρείου Πάγου, εννέα ημέρες μετά το θάνατό’ του, στην οποία ο νομικός Κ. Ν. Σαρίπολος ανέφερε “Ο Καΐρης απέθανεν και απέθανεν αθώος“.
Η σκηνοθέτις του έργου, Χρυσάνθη Κορνηλίου, δημιούργησε μία λιτή και ουσιαστική παράσταση σε κείμενο του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου, που σε μεταφέρει στην εποχή που τα γεγονότα διαδραματίστηκαν. Επιστολές του Θεόφιλου Καΐρη και αποφάσεις του δικαστηρίου αναγιγνώσκονται και δίνουν όλη την ένταση της πραγματικότητας που βίωσε. Σκληρή και έντονη για τον αγώνα που έδωσε, τα πιστεύω του και την αλήθεια, που μέχρι το τέλος της ζωής του διεκδίκησε. Ο Γιώργος Καπετανάκος ερμηνεύει δωρικά και με αποτέλεσμα τον Θεόφιλο Καΐρη. Η Ντίνα Βούρτση, υπέροχη ως αδερφή του Καΐρη και ο Παναγιώτης Ξανθόπουλος συμπληρώνει τους υπόλοιπους ήρωες του κειμένου με τρόπο ουσιαστικό. Οι παρουσίες τους δυνατές, σε ένα σκηνικό που οι περιγραφές δημιουργούν, τα κείμενα εμφανίζουν και οι ηθοποιοί ολοκληρώνουν.
Ιστορία που μας αφορά, μας διδάσκει και μας κάνει να αναλογιστούμε. Ζήτημα συνείδησης.
Καλή θέαση!
Πάρης Μακρίδης
Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.
Κείμενο: Γρηγόρης Χαλιακόπουλος
Σκηνοθεσία: Χρυσάνθη Κορνηλίου
Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί:
Γιώργος Καπετανάκος, Ντίνα Βούρτση, Παναγιώτης Ξανθόπουλος
Εισιτήρια
Κανονικό: 12€
Μειωμένο: 10€ (ανεργίας, φοιτητικό, α.μ.ε.α.)
Προπώληση: https://www.more.com/theater/theofilos-kairis-zitima-syneidisis/
Διάρκεια παράστασης: 90’
Πολυχώρος Πολιτισμού Διέλευσις
Λέσβου 15 και Πόρου, Κυψέλη
Τηλ.: 210 8613739
E-mail: info@dieleusis.gr
Facebook: Πολυχώρος διέλευσις
Υπεύθυνη επικοινωνίας: Νατάσα Παππά
Πρόσβαση στον χώρο:
ΟΑΣΑ | Λεωφορεία: (στάση Λυσιατρείο) 054, 608, 622, Α8, Β8
(στάση Πλατεία Κυψέλης – 500m) 622, 036, 022, 035
ΗΛΠΑΠ | Τρόλεϊ: (στάση Καλλιφρονά) 3, 5, 11, 14
(στάση Πλατεία Κυψέλης – 500m) 2, 4
ΗΣΑΠ | Τρένο: Άγιος Νικόλαος (800m)
Σημείωμα σκηνοθέτιδας
Η παρουσίαση της ζωής μιας ιστορικής ηρωικής φυσιογνωμίας, μίας ζωής τόσο μεστής και παραδειγματικής, δεν μπορεί φυσικά να χωρέσει μέσα σε λίγη ώρα.
Αλλά η έγνοια μου ήταν να ακουστεί έστω και λειψά, μιας και η επίσημη ελληνική ιστορία δεν του έκανε τη χάρη να τον μνημονεύσει όσο του άξιζε, ούτε καν να τον αναφέρει μέσα στα σχολικά βιβλία, με αποτέλεσμα, όταν ανέφερα το όνομά του, να ακούω «ποιος είναι αυτός;».
Δεν είναι ο μόνος ήρωας και μάρτυρας βέβαια αμνημόνευτος. Αλλά αυτή η αναφορά είναι μαζί και μνημόσυνο για όλους τους αμνημόνευτους θυσιασμένους αγωνιστές που έδωσαν τα φώτα τους και την ζωή τους για τα ιδανικά όλων μας, ενώ το παράδειγμά τους δεν έφτασε να μας γίνει γνωστό.
Εκείνο όμως που με έκανε να επιλέξω και να επιμείνω στην επιλογή μου αυτή, ήταν το γεγονός ότι ο Καΐρης δε λύγισε μέχρι το τέλος. Δεν φοβήθηκε και δεν υποχώρησε συνειδησιακά, ούτε με τις κακουχίες, ούτε με την τρομοκρατία των αφορισμών και των καθαιρέσεων, ούτε με τις συκοφαντίες και τον κατατρεγμό και την ανθρώπινη αναλγησία, αχαριστία και σκληρότητα. Και ήταν πολλοί οι αγωνιστές των φώτων που έδωσαν στο τέλος και υπέγραψαν ομολογία «πίστεως» φοβούμενοι την αναπόφευκτη συντριβή τους από το σύστημα μιας κοινωνίας που τους συνέθλιβε ανενδοίαστα.
Δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει αυτούς που λύγισαν μη αντέχοντας την ίντριγκα και τον άνισο αγώνα. Όμως, δεν μπορεί επίσης και να μη θαυμάσει αυτούς που η πίστη και η δύναμή τους, η ακέραιη συνειδητότητά τους άντεξε τον κανιβαλισμό της άδικης μεταχείρισης της εξουσίας των ανθρώπων και πορεύτηκαν ως το τέλος την οδό της θυσίας που λίγοι εκλεκτοί μπορούν να την βαδίσουν χωρίς να τους κλονίσει ο πόνος, οι πικρίες, οι απογοητεύσεις και το φαινόμενο μιας ατελέσφορης προσπάθειας.
Ναι, ήθελα το όνομα του Θεόφιλου Καΐρη να ακουστεί, μήπως και μετακινηθεί κάτι μέσα στις ψυχές των ανθρώπων που πρυτανεύει ο φόβος και τα στενά ατομικά συμφέροντα. Και ήθελα, επίσης, αυτοί οι ολίγοι αποφασισμένοι να μη λυγίσουν στους προσωπικούς και κοινωνικούς τους αγώνες, να πιουν μια γουλιά ελπίδας, να ξεδιψάσουν στην έρημο των αμείλικτων ερωτημάτων που τους θέτει η δική τους εποχή, ώστε να αντέξουν έστω και αιμόφυρτοι, γιατί δεν είναι και δεν υπήρξαν ποτέ οι μόνοι.
Γιατί μόνον αυτή η καθαρότητα της ψυχής, το αμόλυντο των αγνών και υγιών προθέσεων, μπορεί να γίνει ο μόνος εγγυητής της αληθινής ελευθερίας και των αληθινών αλλαγών που δεν φέρνουν μέσα τους το σπέρμα των παλινδρομήσεων και των απογοητεύσεων που τις ακολουθούν.
Χρυσάνθη Κορνηλίου
http://xn—-ytbeatdi.xn--b1aebbi9aie.xn--p1ai/nat/pages/?kalendary_pokupok_kogda_i_kak_pokupaty_odeghdu.html