Το συγκινησιακό φορτίο της παράστασης «Βέρθερος ή έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα» μας οδήγησε στο να ψάξουμε και να σκάψουμε και να επικοινωνήσουμε με τους συντελεστές της. Η ιστορία που αποδίδεται από σκηνής μας έκανε να προβληματιστούμε βαθιά για τον άνθρωπο, τον έρωτα, το σύγχρονο και το μελλοντικό. Ήλθαμε σε επαφή με τον κύριο Δημήτρη Χαραλαμπόπουλο και τον κύριο Μιχάλη Ψαλίδα – τον έναν από τους πρωταγωνιστές – και μιλήσαμε για το έργο, για τα «από μέσα» της δουλειάς, για το μέλλον, για τις χίλιες ζωές που θέλουν να ζήσουν με την τέχνη τους. Θερμές ευχαριστίες στην κυρία Μάρθα Κοσκινά, η οποία φρόντισε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.

Πώς ήλθε η ιδέα να δουλέψετε πάνω στο συγκεκριμένο έργο του Γκαίτε; Τι ήταν αυτό που πυροδότησε τη σκέψη και χάραξε στη συνέχεια τον δρόμο για την εφαρμογή;

Δημήτρης Χαραλαμπόπουλος: Ήταν 2021, βράδυ καλοκαιριού και εργαζόμουν σε ένα bar στην Αθήνα. Κουβεντιάζαμε με τον φίλο μου Δημήτρη Καπουράνη, που παίζει στην παράσταση, για διάφορα θέματα. Μόλις είχαμε βγει από την πρώτη καραντίνα και βίωνα μια προσωπικά επώδυνη περίοδο σε πολλούς τομείς. Και κάπου εκεί επέστρεψε στη σκέψη μου ο «Βέρθερος», με τον οποίο είχα έρθει σε επαφή στα χρόνια της δραματικής σχολής. Νιώθω ότι με εκείνον τον ήρωα συμπορευόμασταν χρόνια παρέα και το ανέβασμα αυτής της παράστασης προέκυψε από μια ειλικρινή ανάγκη. Το όλο εγχείρημα είναι μια υπέροχη συγκυρία. Φτιάξαμε μια νέα ομάδα από το μηδέν. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ καλύτερη αρχή για εμένα στη σκηνοθεσία από αυτό το κείμενο.

Πόσο καιρό κράτησαν οι πρόβες; Χρειάστηκε να εστιάσετε κάπου συγκεκριμένα;

Μιχάλης Ψαλίδας: Ξεκινήσαμε πρόβες τον Δεκέμβριο. Η πρώτη περίοδος ήταν αρκετά αναγνωριστική, δεδομένου ότι ήμαστε ένα σύνολο ανθρώπων που δεν είχε συνεργαστεί ξανά και για αρχή έπρεπε να δημιουργήσουμε έναν κοινό κώδικα. Κουβεντιάσαμε αρκετά πάνω στην ιστορία και προσπαθήσαμε να βρούμε εκείνες τις ρωγμές με τις οποίες ο καθένας μας συναντιέται προσωπικά με αυτή. Επικεντρωθήκαμε ύστερα στον λόγο. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα με μια σειρά γεγονότων που ο θεατής για αρχή θα πρέπει να κατανοήσει και έπειτα κάπως να συνδεθεί με αυτά. Και αναφέρομαι σε ένα είδος συναισθηματικής σύνδεσης με την ιστορία.

Είναι το έργο τόσο διαχρονικό που να σας συγκλονίζει;

Μιχάλης Ψαλίδας: Έχει υπάρξει ποτέ περίοδος στην ανθρωπότητα που να μην μας απασχόλησε ο έρωτας; Το ερώτημα του «Πώς υπάρχω» ως μέλος ενός κοινωνικού συνόλου; Πότε σταμάτησαν να μας βασανίζουν όλα τα «πρέπει» που μας επιβάλλονται είτε από τους γονείς είτε από το ευρύτερο κοινωνικό μας περιβάλλον; Αυτές είναι μερικές μόνο από τις βασικές θεματικές που προτείνει η ιστορία και στη σκέψη αυτή νομίζω πως η διαχρονική αξία της ακουμπά ακριβώς σε αυτές. Οπότε δεν ξέρω αν «συγκλονίζομαι» από τη διαχρονικότητα του έργου αλλά σίγουρα αναρωτιέμαι αν από το 1774 ως σήμερα έχουμε καταφέρει να τοποθετηθούμε καλύτερα πάνω στα θέματα αυτά.  

Πώς αισθανθήκατε όταν διαβάσατε για το ΠΔ 85;

Μιχάλης Ψαλίδας: Disappointed but not surprised! Νομίζω ότι απλώς επισήμως επισφραγίστηκε ο τρόπος με τον οποίο η πολιτεία αντιμετωπίζει τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα σε αυτή τη χώρα. Δηλαδή όχι σαν επαγγέλματα.

Δημήτρης Χαραλαμπόπουλος: Πριν τον Βέρθερο, περνούσε κάποιες στιγμές απ’ το μυαλό μου η ιδέα να εγκαταλείψω και τη δουλειά αυτή και τη χώρα μου. Σ’ αυτόν τον τόπο όλα σε σπρώχνουν προς εκείνη την κατεύθυνση και δεν ξέρω αν είμαι ρομαντικός ή ηλίθιος που επιμένω να ονειρεύομαι και να θέλω να εργάζομαι εδώ. Αυτή την εποχή, προετοιμαζόμαστε με έναν παιδικό μου φίλο να ανοίξουμε ένα κατάστημα στη Μήλο. Νιώθω απεριόριστη τύχη και ευλογία για το γεγονός αυτό, αλλά ταυτόχρονα και μια βαθιά απαξίωση γι’ αυτό το κράτος που με κάνει από τα είκοσι οκτώ μου χρόνια να νιώθω μόνο απροστάτευτος και απαξιωμένος. Οχυρώνω το μέλλον μου (και χρησιμοποιώ πολύ συνειδητά αυτό το ρήμα) σαν να πρέπει να γίνω εγώ «κράτος» για τον εαυτό μου. Ο αδερφός μου, ίσως το πολυτιμότερο πρόσωπο της ζωής μου, πρόσφατα μετακόμισε στο εξωτερικό και με αυτή του την απόφαση, όσο κι αν μου λείπει, νιώθω ειλικρινά μόνο χαρά και ασφάλεια. Ταυτόχρονα η αναλγησία της κυβέρνησης αυτής δεν ακουμπά μόνο στα εργασιακά δικαιώματα του κλάδου μου – και τόσων άλλων. Την τετραετία που μας πέρασε γίναμε αυτόπτες μάρτυρες μιας δυστοπικής πραγματικότητας επί παντός (δεν μιλάω μόνο για τον covid προφανώς), που ούτε έχει σταματήσει ούτε και πρόκειται, όσο μας κυβερνούν οι άνθρωποι αυτοί.

Ο Έλληνας στηρίζει το θέατρο; Αποτελεί έναν από τους συνήθεις τρόπος διασκέδασης/ψυχαγωγίας;

Μιχάλης Ψαλίδας: Προτού πάρω την απόφαση να ανέβω στη σκηνή, έχω εργαστεί αρκετά χρόνια πίσω και γύρω από αυτή. Έχω υπάρξει φροντιστής και ταξιθέτης σε διάφορα θέατρα. Η παρατήρησή μου μέσα στα χρόνια με έχει κάνει να πιστεύω ότι ο Έλληνας στηρίζει το θέατρο, αλλά κυρίως την ιδέα που έχει για αυτό. Για να είμαι περισσότερο ακριβής, θα έλεγα την εντύπωση που έχει για το θέατρο, η οποία με τα χρόνια οδηγείται όλο και περισσότερο σε μια τηλεοπτική αισθητική. Κοινώς, ο θεατής ενδιαφέρεται περισσότερο απλώς να «διασκεδάσει» και όχι να συγκινηθεί με τον οποιοδήποτε τρόπο προς κάποια κατεύθυνση. Να ψυχαγωγηθεί. Σκέφτομαι ότι αυτό ίσως είναι ένα σημείο των καιρών μας. Ενδεχομένως υπάρχει ανάγκη μεγαλύτερη στο να αποσυνδεθεί κανείς από την πραγματικότητα που ζει παρά το αντίθετο. Ακόμη και αυτός ναι, είναι ένας από τους ρόλους του θεάτρου. Οι υπόλοιποι όμως;

Τι άλλα πλάνα σας υπάρχουν για το εγγύς μέλλον; Είναι ανακοινώσιμα;

Δημήτρης Χαραλαμπόπουλος: Για την ώρα είμαι αφοσιωμένος σε αυτό που κάνουμε και απολαμβάνω αυτό που συμβαίνει στη ζωή μου την περίοδο τούτη. Είμαι άνθρωπος που αγωνιά για το μέλλον ή στοχάζεται το παρελθόν αρκετά συχνά. Τα τελευταία χρόνια λοιπόν δουλεύω τη σκέψη μου στο να χαίρομαι την κάθε στιγμή όσο το δυνατόν περισσότερο. Το μόνο που ξέρω ωστόσο, είναι ότι τους επόμενους μήνες θα βρίσκομαι στην όμορφη Μήλο και ότι μέσα στο 2023 θα είναι έτοιμη η πρώτη μου, μικρού μήκους ταινία, που θα λέγεται «Η μεγαλύτερη μέρα του κόσμου». Πρόκειται για μια ιστορία ενηλικίωσης και αποχαιρετισμού.

Τι είναι αυτό που λειτουργεί για εσάς σαν κινητήρια δύναμη, ώστε να υπηρετείτε τόσο πιστά την τέχνη σας;

Μιχάλης Ψαλίδας: Προσπαθώ να παραμένω πιστός σε όλα όσα με έκαναν να παρατήσω οτιδήποτε άλλο έκανα, προτού αποφασίσω να αφοσιωθώ στο θέατρο και την υποκριτική. Θέλω να ζήσω χίλιες ζωές, να αγγίξω όλο το φάσμα των συναισθημάτων και να μάθω όσα περισσότερα μπορώ για τον άνθρωπο και αυτά που έχει μέσα του.

Κώστας Κούλης