Θεατρίζομαι: Ο πατέρας μου @ Θέατρο Στοά

Λίγο ή πολύ, όλοι έχουμε έρθει κάποια στιγμή αντιμέτωποι με την εκφυλιστική επίδραση της άνοιας. Δεν πρόκειται άλλωστε για απλή ασθένεια, αλλά για μια σπαρακτική πορεία αφαίρεσης, αποδόμησης και συρρίκνωσης του εαυτού. Το έργο “Le père” του Φλοριάν Ζελέρ, τη μεταχειρίζεται ακριβώς έτσι. Ως μια φυγόκεντρο κίνηση που ξεμακραίνει από τον πυρήνα του Εγώ, γκρεμίζοντας συνάμα τις ταυτοτικές συντεταγμένες του. Από τα τέλη Οκτωβρίου, ο Θανάσης Παπαγεωργίου, σε ρόλο πρωταγωνιστή αλλά και σκηνοθέτη, αναλαμβάνει να μεταφέρει στην ιστορική σκηνή του Θεάτρου Στοά αυτό το σπουδαίο έργο, που απέσπασε τις πιο θερμές κριτικές.

Στο μυαλό του ηλικιωμένου Αντρέ, επικρατεί χάος. Ο χρόνος με την έννοια του παροντικού, του μελλοντικού και του περασμένου έχει εξοβελιστεί. Στην καθημερινότητά του κυριαρχεί η ασυνέχεια και η αδυναμία συμφιλίωσης με την πρότερη ουσία της ζωής του. Η κόρη του, Ανν, μοναδική θιασώτης της οικογενειακής ιστορίας, βρίσκεται διχασμένη. Η ίδια επιθυμεί να ξαναφτιάξει τη ζωή της μακριά, αλλά ο Αντρέ αρνείται τη βοήθεια των κατ’ οίκων νοσοκόμων που προσλαμβάνει. Έτσι, πατέρας και κόρη εγκλωβίζονται σε έναν κύκλο οδύνης, ο οποίος αναβιώνεται στο ιερατείο της μικρής τους οικογένειας κάθε φορά που αυτή κλυδωνίζεται από νέες εντάσεις.

Ο Θανάσης Παπαγεωργίου υπηρετεί με υποδειγματική ειλικρίνεια την ευθραυστότητα που χαρακτηρίζει τον Αντρέ. Όντας και ο ίδιος σε προχωρημένη ηλικία – αν και παραμένει ακμαίος σαν εικοσάρης! – γνωρίζει από πρώτο χέρι τον φόβο της φθοράς που καιροφυλακτεί στο βάθος του δρόμου και αποδίδει πιστά τις συναισθηματικές διακυμάνσεις που προκαλεί. Δίπλα του, η Εύα Καμινάρη, δίνει ζωή στην Ανν με τόσο πλούσιο ρεπερτόριο εκφράσεων, που οι λέξεις σα να περισσεύουν. Εκείνη και ο Παπαγεωργίου ταιριάζουν γάντι, ενώ η κουστωδία ηθοποιών που τους πλαισιώνει (Αργύρης Παυλίδης, Ιωάννα Παυλίδου, Ελευθερία Στεργίδου, Γιάννης Τσουρουνάκης), απογειώνει την τελική σύνθεση, προσθέτοντας λεπτές αλλά καθοριστικές αποχρώσεις στην πλοκή.

Δεδομένου ότι πολλοί από εμάς γνωρίσαμε το έργο του Ζελέρ μέσα από την κινηματογραφική απόδοση του 2020 (η οποία εξασφάλισε ένα ακόμη Όσκαρ Α΄ Ανδρικού ρόλου στον Άντονι Χόπκινς), η πρόκληση για τη θεατρική εκδοχή ήταν μεγάλη. Παρόλα αυτά, η σκηνοθετική προσέγγιση του Θανάση Παπαγεωργίου στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων, αφού κατάφερε να αποδώσει τις ψυχολογικές αναταράξεις του Αντρέ με θαυμαστή λεπτότητα. Μέσα από μια σειρά ηχητικών και οπτικών τεχνασμάτων, οι θεατές παγιδεύονται στον κατακερματισμένο κόσμο της άνοιας, όπου δυσπιστία, θυμός, ταραχή και αβεβαιότητα διαδέχονται η μία την άλλη σε ένα φρενιασμένο γαϊτανάκι συναισθημάτων. Επιπλέον, τα σκηνικά και τα κοστούμια της Λέας Κούση ήταν τόσο προσεγμένα, που δεν είχαν να ζηλέψουν τίποτα από τα κινηματογραφικά αδελφάκια τους.

Πόσο δραματικά αποτυπώνονται τα χνάρια του χρόνου στην ψυχική οικονομία των ηλικιωμένων; Και πόσο κοπιώδης είναι η διατήρηση μιας ταυτότητας, που ολοένα καταποντίζεται, συμπαρασύροντας τους συγγενείς, που προσπαθούν να της πετάξουν σωσίβιες λέμβους; Όλοι όσοι είχαμε ένα άτομο με άνοια στον στενό μας κύκλο, ξέρουμε πόσο δύσκολη είναι η απάντηση. Παρόλο που η θεματική της παράστασης είναι σκληρή, οι θεατές τη νιώσαμε σα καταπραϋντικό χάδι. Διότι μας έδειξε πως ακόμα και μες την αχλή της αβεβαιότητας, η αγάπη, η κατανόηση και η ανθρώπινη ζεστασιά καταφέρνουν να μείνουν αμετάβλητες.

Μυρτώ Γρηγοριάδη

To Συμβούλιο Επικρατείας έκρινε πως το προεδρικό διάταγμα 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου, ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΙ το ελληνικό σύνταγμα (παράγραφοι 1 και 7 του άρθρου 16). Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε τι πρόκειται να πράξουν οι ιθύνοντες. Θα επανέλθουμε. Φαίνεται ότι κάτι πάει να γίνει.