Παρατηρώντες: Οι δύο γιοι @ Θέατρο 2510

Μια μητέρα με την κόρη της προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα σε ένα αγρόκτημα έξω από το Βερολίνο, ενώ ο πόλεμος ήδη δείχνει τα δόντια του σχεδόν σε όλη την Ευρώπη.

Η κόρη ανήκει στη ναζιστική νεολαία και ο γιος βρίσκεται στο Ανατολικό Μέτωπο, υπηρετώντας στα SS. Η μάνα, έχοντας επαφή συνεχώς με τους αιχμαλώτους που βρίσκονται και δουλεύουν στο κτήμα, αρχίζει να ξεφεύγει από τον «κλοιό» του ναζιστικού κινήματος και ορμώμενη από τη μητρική της αγάπη και την ανθρώπινη υπόστασή της, αρχίζει να βλέπει καθαρά όλα όσα απέφευγε να δει.

Δεν υπάρχει άρια φυλή, ποτέ ένας άνθρωπος δεν είναι καλύτερος από κάποιον άλλον. «Είμαστε όλοι ίσοι» θέλει να φωνάξει, αλλά ο φόβος δεν την αφήνει.

Ο γιος γυρνά από το μέτωπο, έχοντας λάβει ουσιαστικότερο πόστο. Πρέπει να πάει στο Βερολίνο και ζητά από τη μητέρα του και την αδερφή του να τον ακολουθήσουν. Και οι αιχμάλωτοι; Το αγρόκτημα; Το δολοφονικό σχέδιο που έχει στο μυαλό του κάνει τη μητέρα του να παγώσει. Δεν συναινεί. Αλήθεια, ποιος θα συναινούσε σε μια τέτοια απόφαση;

Όταν η ανθρωπότητα βάλλεται από μίσος, εσύ τι θα σκεφτείς; Ποιος είναι υπεύθυνος; Ποιος έχει το δικαίωμα να αφαιρέσει τη ζωή ή τις ζωές άλλων ανθρώπων στο όνομα κάποιου κινήματος, κάποιου αλαζόνα βασιλιά ή προέδρου; Ποιος;

Στο γλυκύτατο θέατρο 2510, ο Ανδρέας Ζαφείρης σκηνοθετεί το έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ με μαεστρία, αφήνοντας τον θεατή να εισχωρήσει στους χαρακτήρες, να απορροφήσει όλη την ουσία της παράστασης και να σταθεί στην σκηνή μαζί με τους Πάνο Κωνσταντέλη, Βίκυ Εδιάρογλου και Έρη Μαριόγλου, για να δώσει την δική του «μάχη» ή εκδοχή στην ιστορία που διαδραματίζεται μπροστά μας.

Ο Πάνος Κωνσταντέλης ήταν εξαιρετικός. Στον ρόλο του γιου γίνεται μαινόμενος ταύρος, στήνει έναν χαρακτήρα απίστευτα βίαιο, ένα απάνθρωπο τέρας που σε σαστίζει. Σκέφτεσαι… πώς γίνεται τούτος εδώ να είναι τόσο δογματικός; Πώς γίνεται να μην βλέπει πώς έχει καταντήσει; Και όμως, δυστυχώς, γίνεται.

Στον ρόλο του αιχμαλώτου το «νόμισμα» αλλάζει όψη και εμφανίζει με τα μάτια, με την φωνή και την υπόστασή του όλα τα δεινά που φέρνει ο πόλεμος, κάνοντάς μας να συγκινηθούμε βαθιά.

Η Βίκυ Εδιάρογλου, η μάνα της ιστορίας, ο άνθρωπος που κατεβαίνει από το ναζιστικό συννεφάκι του και κοιτά κατάματα την ανθρωπότητα, είναι υπέροχη. Μας φέρνει κοντά της. Δίνει τροφή για σκέψη, μας τυλίγει με το μαντήλι της μάνας, ενώ ανοίγει διάπλατα την πόρτα σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα.

Η Έρη Μαριόγλου υποδύεται μοναδικά την κόρη. Έχει «θαφτεί» και εκείνη μέσα στο δόγμα του ναζισμού. Το νεαρό της ηλικίας της δεν είναι ικανό να την κάνει να αναλογιστεί την αλήθεια πίσω από τον πόλεμο, πίσω από το μίσος. Έχει μια ντελικάτη αλλά σκληρή φιγούρα, που σπάει σε χίλια κομμάτια όταν έρχεται αντιμέτωπη με το φασιστικό προσωπείο.

Δεν ξέρω πώς θα αντιδρούσα αν ανέβαινα εγώ στη σκηνή, αν θα προσπαθούσα, όπως μια θεατής που τόλμησε και ανέβηκε, να εκλογικεύσω το κτήνος ή αν θα το αντιμετώπιζα όπως η μάνα της ιστορίας.

Αυτό που μπορώ να πω είναι πως η παράσταση που παρακολούθησα ήταν μια παράσταση αφύπνισης. Μια παράσταση αφορμή να βγουν στην επιφάνεια σκέψεις, συναισθήματα και ερωτήματα που χρειάζονται απαντήσεις.

Μαίρη Ζαρακοβίτη

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.