Γραμμένο έναν χρόνο μετά την πρώτη δίκη στις ΗΠΑ για σεξουαλική παρενόχληση, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Μάιο του 1992 στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης με τον θίασο Back Bay Theater. Το 1993 ανέβηκε με εξαιρετική επιτυχία στο Royal Court Theatre, σε σκηνοθεσία του βραβευμένου με Νόμπελ Χάρολντ Πίντερ. Το 1994 o ίδιος ο Μάμετ μετέφερε το έργο του και στον κινηματογράφο, με τον ομώνυμο τίτλο και παρά το γεγονός ότι προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, τόσο από τις φεμινιστικές οργανώσεις όσο και από τους πανεπιστημιακούς κύκλους, για τελείως διαφορετικούς λόγους, εξακολουθεί να παίζεται συνεχώς και να προβληματίζει.

Όσον αφορά τον τίτλο του έργου, αποτελεί κομμάτι ενός λαϊκού τραγουδιού, το οποίο παραπέμπει σε ένα όραμα απόδρασης από την ουτοπία του 19ου αιώνα. Ο Μάμετ το χρησιμοποιεί για να δηλώσει μια νέα εποχή και την κοινωνική επανάσταση και αλλαγή που αυτή επιφέρει.

Όλα ξεκινούν σε ένα γραφείο. Εκεί, ένας καθηγητής, ο κύριος John, υποδέχεται μια από της φοιτήτριες που παρακολουθούν το μάθημά του, την Carla, με σκοπό να συζητήσουν για τον χαμηλό βαθμό της στο διαγώνισμα που είχε προηγηθεί. Εκείνη ξεκινά διστακτικά μια προσπάθεια να δικαιολογήσει την αποτυχία της αυτή, εξηγώντας του πως παρότι προέρχεται από χαμηλή οικονομική τάξη, κατάφερε να εισαχθεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και μοχθεί πραγματικά για να κατακτήσει καλούς βαθμούς για το πτυχίο της. Εκείνος, ανένδοτος αρχικά, θεωρεί τα λόγια της φθηνές δικαιολογίες και της εξηγεί πως η ανώτατη εκπαίδευση δεν θα έπρεπε να είναι για όλους, γεγονός που εξοργίζει τη νεαρή.

Τότε ο καθηγητής αλλάζει τακτική και προσέγγιση και προτείνει στη φοιτήτριά του να «πάρουν όλο το μάθημα από την αρχή» και αλλάζοντας τις τυπικές αξιοκρατικές διαδικασίες να τη συναντά ιδιαιτέρως στο γραφείο του τακτικά, για να της εξηγεί το μάθημα και να λύνει τυχόν απορίες.
Από εκεί κι έπειτα η κατάσταση παρεκτρέπεται. Ένα άγγιγμα στον ώμο και κάποιες κουβέντες του θα σταθούν ως έναυσμα για την καταγγελία που κάνει η φοιτήτρια προς εκείνον. Η εξουσία που είχε μέχρι εκείνη την ώρα θα χαθεί, όπως κι η πιθανότητα να μονιμοποιηθεί η θέση του ως διδακτικό προσωπικό του πανεπιστημίου, αλλά και να αποκτήσει το σπίτι που τόσο επιθυμούσε για εκείνον και την οικογένειά του. Οι ρόλοι αντιστρέφονται. Τώρα το πάνω χέρι έχει εκείνη και πρέπει να αποφασίσει για το πώς θα χειριστεί την περίσταση…

Δυο ηθοποιοί κι ένα σκηνικό αποτελούν όλη την παράσταση. Έχει όμως και ένα καλοφτιαγμένο σενάριο από πίσω, μια καλή ερμηνεία και μια πολύ καλή σκηνοθετική σκέψη και επιμέλεια, ώστε μέσα στην απλότητα ο θεατής να μπορεί να εκλαμβάνει τα μηνύματα και τους προβληματισμούς που τίθενται στο θεατρικό έργο, χωρίς να αποσυντονίζεται από περίσσεια σκηνικά, κοστούμια ή οτιδήποτε άλλο.

Ο θεατής έχει σίγουρα πολλά θέματα να σκεφτεί κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά την παράσταση. Αρχικά, ισχύουν οι κατηγορίες που περιγράφονται στην καταγγελία ή μήπως παρερμηνεύτηκαν κάποια πράγματα; Άραγε είναι πάντα μονοσήμαντη η σχέση που διαμορφώνεται μεταξύ γλώσσας και συμπεριφοράς; Ποιο είναι το θύμα και ποιος ο θύτης; Τελικά πώς μπορεί να αποφευχθεί η κατάχρηση της εξουσίας; Και εν τέλει, πόσο δίκιο ή άδικο έχει ο καθηγητής, όταν λέει ότι η εκπαίδευση δεν είναι για όλους;

Η παράσταση ενδείκνυται ειδικά για το νεανικό αλλά και για το πιο ώριμο σε ηλικία κοινό. Μπορεί ακόμα και να δοθεί έμφαση στο πολύ καίριο κομμάτι των εμπειριών σεξουαλικής παρενόχλησης – το γνωστό #metoo. Υπάρχει βεβαιότατα τροφή για σκέψη και στον σημερινό κόσμο.

Εύη Καλορίτη

«ΟΛΕΑΝΝΑ»
του Ντέιβιντ Μάμετ
Σκηνοθεσία: Φίλιππος Σοφιανός
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, ΘΕΑΤΡΟ ΑΥΛΑΙΑ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΕΣΙΣ, ΑΘΗΝΑ

Μετάφραση: Γεωργία Ζάχου
Σκηνοθεσία – φωτισμοί – μουσική επιμέλεια: Φίλιππος Σοφιανός
Σκηνικά – κοστούμια: Χριστίνα Κωστέα
Βοηθός σκηνοθέτης: Γιάννης Τσουρουνάκης
Φωτογραφίες: Γιώργος Καλφομανώλης
Artwork: Αρης Σομπότης
Επικοινωνία: Ειρήνη Λαγουρού
Παραγωγή: Hand Made Production

Διανομή
Φίλιππος Σοφιανός – Τζων
Δένια Μιμερίνη – Κάρολ

Ημέρες και ώρες παραστάσεων

Από 31/10/22
Στην κεντρική σκηνή του Θέατρου ΑΝΕΣΙΣ
Κάθε Δευτέρα & Τρίτη ώρα 21:00
Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά

Τιμές εισιτηρίων
Γενική είσοδος: €17
Μειωμένο: €12 [φοιτητές, άνεργοι, 65+ ]
Προπώληση: €15
Ατέλειες ηθοποιών και σπουδαστών Δραματικών Σχολών δεκτές

Εισιτήρια – Προπώληση: viva.gr

Επικοινωνία: Ειρήνη Λαγουρού