H Τέταρτη Διάσταση του Γιάννη Ρίτσου γίνεται παράσταση, μεταφέρεται “Στη σκιά σπασμένων αγαλμάτων” και έρχεται στη χώρα μας και το Θέατρο Αθηναϊκή Σκηνή. Ο δεκαπενταμελής, παρακαλώ, θίασος αφηγείται μέσω μονολόγων. Τον λόγο έχουν ο Αίαντας, η Περσεφόνη, ο Νεοπτόλεμος, η Ελένη… Όλες και όλοι εκείνοι που με τον μύθο νίκησαν τη λήθη. Ο κύριος Κοραής Δαμάτης, ο σπουδαίος άνθρωπος και καλλιτέχνης που υπογράφει τη σύνθεση και τη δραματουργική επεξεργασία, μας μιλά για την παράσταση, για την προετοιμασία, για τη μεγάλη εικόνα και το μεδούλι της δουλειάς αυτής, για τα σχέδιά του για το μέλλον. Ευχαριστούμε θερμά τον Αντώνη Κοκολάκη και την άψογη ομάδα του, που φρόντισαν να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.

Πώς ήλθε η ιδέα για την εν λόγω παράσταση; Τι πυροδότησε τη σκέψη και πώς έφτασε να παρουσιάζεται στο Θέατρο Αθηναϊκή Σκηνή;

Αρκετά χρόνια με απασχολούν τα κείμενα της Τέταρτης Διάστασης του Γιάννη Ρίτσου. Ο «διαμελισμένος» χρόνος τους, η μουσικότητά τους, η εσωστρέφεια των ηρώων, ο εσωτερικός ρυθμός τους, ο μύθος των προσώπων και η μεταφορά τους στις δύσκολες δεκαετίες που πέρασε η Ελλάδα, δεκαετίες του ‘50 και του ‘60, με νωπές ακόμα τις μνήμες του εμφυλίου, τις εκτοπίσεις αριστερών στα Μακρονήσια, τους αγώνες του κόσμου να ορθοποδήσει. Κάποια στιγμή αποφάσισα να μοιραστώ και με άλλους τη συγκίνηση και την ευαισθησία που χαρίζουν αυτά τα κείμενα και έτσι φτάσαμε στην παράστασή τους στο Θέατρο της Αθηναϊκής Σκηνής.

Έχετε αναλάβει τη δραματουργική επεξεργασία και υπογράφετε τη σύνθεση. Αυτή τη φορά πρόκειται για κάτι πάνω και πέρα από τη σκηνοθεσία;

Ναι. Χρειάστηκε αρκετός χρόνος για να αποφασιστεί – μετά από τη δραματουργική επεξεργασία και τη σύνθεση των κειμένων – και να δημιουργηθεί το τελικό κείμενο της παράστασης. Βέβαια, παράλληλα με τη δραματουργική επεξεργασία, πήγαινε χέρι-χέρι και η σκηνοθεσία.    

Συντονίζετε έναν πολυάριθμο θίασο σε αυτό το έργο. Σας ιντριγκάρει το ίδιο με το να δουλεύετε με έναν ή δύο ηθοποιούς;

Άλλη δουλειά γίνεται με πολυάριθμο θίασο και άλλη με δύο-τρεις ηθοποιούς. Άλλες, τελείως, διαφορετικές προσεγγίσεις, αλλού στοχεύει κανείς. Και τα δύο έχουν το ενδιαφέρον και τις δυσκολίες τους.

Πόσο καιρό κράτησαν οι πρόβες; Εστιάσατε κάπου συγκεκριμένα;

Οι πρόβες κράτησαν πέντε μήνες, με κάποιες ώρες την εβδομάδα. Εστιάσαμε κατ’ αρχάς στον λόγο. Όλη η μέριμνα ήταν να αποδοθεί η μουσικότητα της ποίησης του Γιάννη Ρίτσου, χωρίς να γίνει κακή απαγγελία. Να ενορχηστρωθεί κινησιολογικά ο δεκαπενταμελής θίασος σε ένα ποιητικό ρεαλισμό, σε ένα ξεχασμένο τοπίο, που το κοιτάμε από μακριά και που γίνονται πολλά πράγματα ταυτόχρονα, χωρίς το ένα να καταργεί το άλλο, κρατώντας μια θαυμαστή ισορροπία.

Θα κάνετε κάτι άλλο παράλληλα; Είναι ανακοινώσιμο;

Έχει αρχίσει μια συνεργασία μου με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.

Πώς αισθανθήκατε όταν διαβάσατε για το ΠΔ85;

Αποκαρδιωτικό το συναίσθημα και μαζί θυμός. Μα είναι σοβαρά πράγματα αυτά, σε μια χώρα που θέλει, δήθεν, να προλάβει την υπόλοιπη Ευρώπη; Υποσχέσεις ναι, συμφέροντα ναι, λύση χρόνιου προβλήματος όχι! Ένα άλυτο πρόβλημα, λοιπόν, άλυτο ετών παραμένει άλυτο, παρόλες τις πολύλογες προκηρύξεις και την πρόχειρη λύση που δόθηκε πρόσφατα. 

Ο Έλληνας στηρίζει το θέατρο; Στηρίζει γενικότερα τον πολιτισμό;

Σ’ ένα μεγάλο μέρος του, ναι. Στηρίζει το θέατρο, έστω κι αν ένα μέρος του το στηρίζει μέσα από παραπλανητικές μεθοδεύσεις και τις «καλλιτεχνικές» προτάσεις που του σερβίρουν. Όσο για τις άλλες μορφές τέχνης και γενικότερα τον πολιτισμό – χορός, μουσική, βιβλίο, κινηματογράφος, κτλ. – δεν γνωρίζω να σας πω.

Τι είναι αυτό που σας ωθεί καθημερινά, σαν κινητήρια δύναμη, να υπηρετείτε τόσο πιστά και τόσο απτά την τέχνη σας;

Κάποτε ψυχική ανάγκη, τώρα το δόσιμο της όποιας γνώσης απόκτησα.

Κώστας Κούλης