Με αφορμή την παράσταση «Ελεγεία της μνήμης» του Νικ Πέιν, που παρουσιάζεται στο Studio Μαυρομιχάλη και την βοήθεια του Αντώνη Κοκολάκη, είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε με την υπέροχη Στέλλα Κρούσκα για την παράσταση, για το μοναδικό κείμενο του Νικ Πέιν, το θέατρο, τις αναμνήσεις και τον άνθρωπο. Ευχαριστούμε θερμά τον Αντώνη και το εξαιρετικό επιτελείο του, για την πραγματοποίηση αυτής της συνέντευξης.

Ποια ήταν η πρώτη σας εντύπωση όταν διαβάσατε το κείμενο του Νικ Πέιν;

Από την πρώτη ανάγνωση, το κείμενο με έβαλε σ΄ έναν κόσμο σύγχρονο, όπου τα θέματα της ταυτότητας, της μνήμης, της αγάπης, αναπτύσσονται μ’ έναν τρόπο άμεσο, απλό και ταυτόχρονα ελλειπτικό. Μια γυναίκα ασθενής, μια γυναίκα φροντιστής και μια γυναίκα γιατρός, στο πολύ κοντινό μας μέλλον, μας βάζουν στη διαδικασία να σκεφτούμε τι θα κάναμε εμείς στη θέση τους. Είμαστε  οι μνήμες μας; Τι σημαίνει ξεχνάω, χάνω κάποια χρόνια από τη ζωή μου; Πόσο σημαντικές είναι οι εμπειρίες μας, οι άνθρωποί μας, τα γεγονότα που μας σημάδεψαν; Εξακολουθούμε να είμαστε οι ίδιοι άνθρωποι χωρίς τις μνήμες μας; Και η αγάπη; Αυτή η τόσο  σημαντική κινητήρια δύναμη τι γίνεται όταν καλείται να αναμετρηθεί με την ασθένεια; Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες. Όμως η ιστορία του έργου μας είναι απλή, η αγάπη είναι μεγάλη και τα πράγματα προχωρούν πάντα προς τα εμπρός. Είναι ένα έργο που μας συνδέει με πιο βαθιά κομμάτια του εαυτού μας κι αυτό τελικά είναι ανακουφιστικό.

Πώς προσεγγίσατε τον χαρακτήρα που υποδύεστε; Τι σας δυσκόλεψε περισσότερο σε αυτή τη διαδικασία;

Ο ρόλος μου στο έργο είναι μια γυναίκα που πάσχει από μια εκφυλιστική ασθένεια και καλείται να πάρει μια πολύ σημαντική απόφαση. Θα αφεθεί στη φθορά της ασθένειας, των γηρατειών ή θα κάνει μια επέμβαση που θα επαναφέρει τις σωματικές της λειτουργείες, αλλά θα χάσει από τη μνήμη της κάποια πολύ σημαντικά  χρόνια από τη ζωή της. Μίλησα με γιατρούς, μίλησα με ανθρώπους που έχουν στο περιβάλλον τους ανθρώπους με ασθένειες του εγκεφάλου και με δικούς μου κοντινούς ανθρώπους, που πάσχουν. Λοιπόν το πιο δύσκολο για μένα δεν ήταν το θεατρικό κομμάτι, αλλά η συνειδητοποίηση του τόσο μεγάλου ποσοστού των ασθενειών αυτών. Ξέρω ότι γίνονται πάρα πολλές έρευνες και ελπίζω να μπορέσει η επιστήμη να προχωρήσει σύντομα σε θεραπείες.

Έχετε δουλέψει σε άλλα έργα που αγγίζουν παρόμοια ηθικά ή φιλοσοφικά ερωτήματα; Αν ναι, πώς συγκρίνετε αυτή την εμπειρία με το παρελθόν;

Νομίζω ότι όλα τα σημαντικά θεατρικά κείμενα θέτουν τέτοια ερωτήματα, με έμμεσο ή άμεσο τρόπο. Δεν χρειάζεται να είναι ένα έργο πολύ βαρύ ή πολύ δύσκολο στην κατανόησή του. Κάθε έργο με βάθος, με χαρακτήρες αληθινούς, με σχέσεις ουσιαστικές, κουβαλάει ερωτήματα που απασχολούν τον άνθρωπο αιωνίως.

Τι θα θέλατε να νιώσει ή να σκεφτεί το κοινό όταν φεύγει από την παράσταση;

Μια παράσταση μπορεί να αρέσει ή να μην αρέσει, μπορεί να είναι εξαιρετική, βαρετή, ενδιαφέρουσα, δεν ξέρω. Θα ήταν πολύ φιλόδοξο, βγαίνοντας από τη δική μας, να ένοιωθε ο θεατής ότι η πορεία του ανθρώπου από τη γέννηση στη φθορά, είναι κοινή για όλους. Και το καλύτερο που θα μπορούσε να μας συμβεί θα ήταν να είμαστε σύντροφοι σ΄ αυτήν την  πορεία. Ναι, θέλω να επιτρέψω στον εαυτό μου αυτή τη φιλοδοξία, τη χρειάζομαι στην εποχή που ζούμε.

Πιστεύετε ότι η μνήμη είναι το θεμέλιο της προσωπικότητας; Μπορεί κάποιος να παραμείνει ο ίδιος άνθρωπος χωρίς τις αναμνήσεις του;

Ναι, προφανώς η μνήμη παίζει τεράστιο ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας. Οι εμπειρίες μας, οι σχέσεις μας, τα βιώματά μας, δημιουργούν τον άνθρωπο που είμαστε. Κοντά στο θέατρο είναι γραμμένο ένα σύνθημα. Μόνη πατρίδα μας τα παιδικά μας χρόνια. Μου έκανε τρομερή εντύπωση. Συμπυκνώνει για μένα μια μεγάλη αλήθεια με πολλές προεκτάσεις. Τώρα, με αφορμή το έργο μας, όποτε περνάω από κει, κάνω κάποιες επιπλέον σκέψεις, που έχουν να κάνουν με την ταυτότητά μας. Και παρόλο που δεν είμαι καθόλου προσκολλημένη στο παρελθόν, βλέπω πολύ καθαρά το νήμα που ενώνει τις πρώτες μου αναμνήσεις με τον άνθρωπο που είμαι τώρα. Πιστεύω πως αυτό το νήμα μας βοηθάει να κατανοήσουμε τον εαυτό μας πολύ καλύτερα.

Τι σημαίνει το θέατρο για σας;

Είναι μια μεγάλη παιδική χαρά. Μπορείς να πας με τους φίλους σου, να γνωρίσεις άλλους εκεί, να βρεις παιχνίδια παλιά, σκουριασμένα, καινούργια, εύκολα, δύσκολα, να πέσεις, να χτυπήσεις, να ξανασηκωθείς, να κουραστείς, να χαρείς, να γελάσεις, να εκτονωθείς και κυρίως να νοιώσεις ενεργός και ζωντανός.

Τι σας οδηγεί να υπηρετείτε την τέχνη σας με τόσο ενθουσιασμό;

Νοιώθω πολύ τυχερή που κατάφερα να κάνω στη ζωή μου τη δουλειά που διάλεξα. Μια δουλειά δημιουργική, χωρίς ρουτίνα, με άπειρες δυσκολίες και απογοητεύσεις, με εντάσεις, αλλά πάνω από όλα μια δουλειά που σου επιτρέπει να ταξιδεύεις σε διαφορετικούς κόσμους και να ζεις διαφορετικές ζωές.

Μαίρη Ζαρακοβίτη