Παρατηρώντες: Τέλματα/Νεκροταφείο @ ΠΛΥΦΑ

telmata-nektotafio-plyfa ©Charalampos Ioannopoulos_martios25

Ο Τιτάνας Προμηθέας παραβίασε τους θεϊκούς νόμους, κλέβοντας τη φωτιά από τον Όλυμπο και δίνοντάς την στους ανθρώπους. Η απειθαρχία του προκάλεσε την οργή του Δία, ο οποίος τον καταδίκασε σε αιώνια βάσανα. Δεμένος σε έναν βράχο… Ένας γυπαετός έρχεται και καταβροχθίζει το συκώτι του κάθε μέρα. Τη νύχτα, το αθάνατο σώμα του γιατρευόταν, για να υπομείνει το ίδιο μαρτύριο την επόμενη μέρα. Μετά από πολλά χρόνια τιμωρίας, ο Ηρακλής ελευθερώνει τον Προμηθέα, αφού σκοτώνει τον γυπαετό. Το δώρο της φωτιάς, που επιτρέπει τη χρήση εξελιγμένων τεχνικών κατασκευής, προστασίας και διατροφής, σηματοδοτεί την αυγή του πολιτισμού και την εξέλιξη των ανθρώπων από τη ζωώδη φύση τους.

Γιατί λοιπόν ο Προμηθέας έπρεπε να τιμωρηθεί για τη γενναιοδωρία του; Μια από τις πολλές αναγνώσεις αυτού του μύθου συνδέει την οικειοποίηση της φωτιάς με την αλόγιστη ανθρώπινη κυριαρχία. Ο άνθρωπος, αφού απέτυχε ως διαχειριστής του πλανήτη, έχει στραφεί τώρα εναντίον του ίδιου του εαυτού του.

Στην παράσταση “Τέλματα/Νεκροταφείο” τοποθετούμαστε σε ένα αστικό σαλόνι, όπου καλοζωισμένοι λογοτέχνες συζητούν ανέμελα, απαλλαγμένοι από το άγχος της επιβίωσης. Δεν μοιράζονται όμως όλοι αυτή την εξέλιξη. Στη διάρκεια της παράστασης θα έρθουν αντιμέτωποι με καταπιεσμένα όντα. Είναι τα ζώα του μόχθου, που εξασφαλίζουν την άνεση των προηγούμενων, ώσπου θα διεκδικήσουν όσα τους στερούνται. Εγκλωβισμένοι στα “τείχη” τους, αστοί και ζώα αναμένουν τη λύτρωση από την έλευση του Προμηθέα, ο οποίος φτάνει ελευθερωμένος από τα χρόνια δεσμά του.

Το έργο “Τέλματα/Νεκροταφείο” παρουσιάζεται στον βιομηχανικό πολυχώρο τέχνης Πλύφα από την Εταιρία Θεάτρου Πρόταση, υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Κωνσταντίνου Αβράμη. Το έργο θέτει ερωτήματα γύρω από την εξουσία και την κατακερματισμένη ζωή στα μοντέρνα ανθρώπινα τοπία, όπου οι πολίτες ασφυκτιούν σε αδιέξοδες ζωές και ιδέες και ελπίζουν να βρουν λύτρωση μέσα από την υπόσχεση του ερχομού ενός μεσσία.

Πρόκειται για τις δύο πολιτικές αλληγορικές φάρσες του νομπελίστα André Gide «Τέλματα» και «Προμηθέας λυόμενος», οι οποίες φτάνουν στο ελληνικό κοινό για πρώτη φορά, μέσα από ημιτελείς και ανέκδοτες χειρόγραφες μεταφράσεις του Γιώργου Σεφέρη. Απόσπασμα της παράστασης έχει λάβει διάκριση στον διαγωνισμό «24 hours rush project», σε διοργάνωση της Μικρής Ακαδημίας, το 2024.

Η αποσπασματικότητα των ημιτελών μεταφράσεων διατηρείται στο στήσιμο της παράστασης, χάρη σε μια τολμηρή σκηνοθετική ματιά. Οι παραλείψεις και τα λάθη του ποιητή ενσωματώνονται στη ροή της παράστασης, μέσα από τη χορογραφία των ηθοποιών. Φράσεις και προθέσεις μένουν ανολοκλήρωτες. Μαυροφορεμένες, ως επί το πλείστον, φιγούρες σε ένα δυστοπικό σκηνικό, που παραπέμπει σε νεκροταφείο, όπου τα ζώα φροντίζουν τους τάφους τους, πνίγει τη δυνατότητα αλλαγής (σκηνογραφία, ενδυματολογία: Ραφαηλία Γύφτου, Ελένη Νιωτάκη).

Η ομάδα νέων ηθοποιών – Αλίκη Αχνιώτου, Κώστας Γκόζιας, Θανάσης Κεφαλάς, Κατερίνα Κυπραίου, Νίκος Μαρνάς και Ελένη Νιωτάκη – επί σκηνής, χειρίζεται με μαεστρία, ένταση και σωματικότητα τις μεταβάσεις από ρεαλιστικούς σε συμβολικούς ρόλους. Οι ηθοποιοί αφηγούνται, απευθύνονται στο κοινό, μεταμορφώνονται. Άλλοτε γίνονται εμφατικά ορατοί, μέσω της ακινησίας τους ή των επαναλήψεων. Ο ηχητικός σχεδιασμός (Φάνης Σακελλαρίου) και οι φωτισμοί υπογραμμίζουν τις μεταβάσεις και προσθέτουν διαστάσεις σε μια πολύ-αισθητηριακή εμπειρία για τον θεατή.

H συναισθητική πρωτοτυπία και η πολιτική αλληγορία της παράστασης “Τέλματα/Νεκροταφείο” αναπόδραστα κινητοποιούν το κοινό να στοχαστεί και να πάρει θέση στην ιστορική συγκυρία που ανακυκλώνει τις δομές καταπίεσης και τις αυταπάτες του σύγχρονου πολιτισμού.

Ελένη Κολιγκιώνη

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.

Έρευνα, Δραματουργία, Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Αβράμης

Βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Νιωτάκη

Μουσική, Sound design: Φάνης Σακελλαρίου

Φωτογραφίες, βιντεοσκόπηση, light design: Χαράλαμπος Ιωαννόπουλος

Σκηνογραφία, Ενδυματολογία: Ραφαηλία Γύφτου, Ελένη Νιωτάκη

Διαχείριση social media: Κατερίνα Κυπραίου

Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη

Βοηθός παραγωγής: Ναταλία Λουιζάκη

Παραγωγή: Εταιρεία Θεάτρου Πρόταση

Ερμηνεύουν: Αλίκη Αχνιώτου, Κώστας Γκόζιας, Θανάσης Κεφαλάς, Κατερίνα Κυπραίου, Νίκος Μαρνάς, Ελένη Νιωτάκη

Πληροφορίες:

Πρεμιέρα Παρασκευή 21 Μαρτίου 2025