Παρατηρώντες: Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης @ Θέατρο Μπέλλος

«Νάϊ, νάϊ, γλυκύ, νάζι, κατά δύο κοκκίδας διαφέρει δια να είναι το Ναι όπου είπεν ο Χριστός, το Ναι το ήμερον, το ταπεινόν, το πράον, το Ναι το φιλάνθρωπον».

Η διαδρομή είναι εντελώς μελωδική. Από τη μία η όμορφη φωνή της κυρίας Φένιας Παπαδόδημα και από την άλλη οι ικανότητές της στο πιάνο, παρέα με δύο εξαίρετους μουσικούς. Τον κύριο Γιώργο Παλαμιώτη στο μπάσο – και διάφορα εφέ, διάφορα ηχητικά τοπία, όπως πολύ εύστοχα αναφέρει το δελτίο Τύπου – και τον απίστευτο ήχο του, που μου θύμισε τον Jaco Pastorius και τον κύριο Παναγιώτη Κωστόπουλο στα τύμπανα, ο οποίος «σκούπιζε» και χτυπούσε ανάλογα με την πορεία της ιστορίας και ο οποίος φρόντισε ακόμα και ο κόπανος στο πετάλι της μπότας να είναι έτσι «προσαρμοσμένος», ώστε το ηχητικό αποτέλεσμα να είναι το επιθυμητό. Γενικά ήταν εντυπωσιακή η χωροταξία του kit του και καλό θα είναι να το απαθανατίσετε, μετά το πέρας της παράστασης.

Τραγούδι και αφήγηση. Η ιστορία του δερβίση, που κανείς δεν ξέρει τι απέγινε. Μπορεί ο Πατισάχ να θέλησε να του δώσει τη θέση που του έπρεπε. Μπορεί ο σαλεπιτζής να εξωτερίκευσε το αφήγημα με εναλλακτική τροχιά. Μαστίχα έπινε ο δερβίσης, αλλά – από καιρό σε καιρό – δεν έλεγε όχι στο ζεστό αφέψημα από βολβό ορχιδέας. Μπορεί η μοίρα να ήταν τέτοια που το μυστικό να κρατήθηκε όλα τα χρόνια που ακολούθησαν. Το δυναμικό τρίο εξέπεμψε και τα φώτα και οι ήχοι έγιναν ένα με τα κύματα της θάλασσας, τις μυρωδιές από τις κουζίνες των νοικοκυράδων, τις γάργαρες γελοκουβέντες των κοριτσιών στις πλατείες.

Έχοντας στο πλάι παρτιτούρες, έτσι ώστε να είναι βέβαιοι πως τίποτα δεν θα χαθεί στη «μετάφραση», οι τρεις μουσικοί, μέσα από την πλήρη και κατ’ ουσίαν τετραδιάστατη σκηνοθεσία – όπου χρόνος, βάλτε μουσική – της κυρίας Κατερίνας Γεωργουδάκη, μας ψυχαγώγησαν με ένα θέαμα που είχε να κάνει με την παράδοση, με τη λατρεία τους για την τέχνη τους, με το πώς οι νότες υποκαθιστούν λέξεις και φράσεις, με το πώς λέξεις και φράσεις γίνονται οι καλύτεροι οδηγοί και συνοδοιπόροι των νοτών.

Και στο spotlight, στο προσκήνιο, στη μέση ακριβώς, ο λόγος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ένας λόγος ζωντανός, πηχτός, λαμπερός. Ένα ηχητικό μανιφέστο. Ποτέ οι λέξεις δεν ακουστεί τόσο γεμάτες, τόσο λαχταριστές, τόσο πρωταγωνίστριες. Η ιστορία ενός ανθρώπου χωρίς όνομα. Ίσως γιατί – όπως έχει πει και μια ψυχή – για να μπορεί ο καθένας μας να βάζει το δικό του στη θέση του.

Οι τρεις καλλιτέχνες δημιούργησαν ένα έργο με βάση την πολιτιστική κληρονομιά μας, με βάση τη φαντασία και τον οίστρο τους και η πρότασή τους είναι η πλέον συγκινητική. Γιατί μπορεί μία εικόνα να είναι χίλιες λέξεις, μία μουσική σύνθεση όμως είναι εκατομμύρια από δαύτες. Και γιατί η μουσικές συνθέσεις τους προέρχονται από την καρδιά τους και τον νου τους, που συμμάχησαν ιερά.

Κώστας Κούλης

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.