Η νύχτα των δολοφόνων @ Θέατρο 104

Τι παιχνίδια παίζει ο ανθρώπινος νους; Τι τον οδηγεί στο να υφαίνει και να ντύνεται ρόλους και μάλιστα τόσο πειστικά; Οι τρεις ήρωες απόψε… Τι κατασκευή είναι πάλι τούτη… Τρία αδέλφια που το καθένα του υποδύεται όλο και κάποιον άλλο; Αλληγορία ή πραγματικότητα; Ταύτιση ή παρομοίωση; Πολύ με προβληματίσατε, να το ξέρετε. Πολύ…

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.

Ο αδελφός και οι δύο αδελφές του. Οι γονείς που δεν είναι παρόντες στη σκηνή, είναι όμως παρόντες στο έργο. Οι φίλοι και γνωστοί που έρχονται να συλλυπηθούν. Τι απέγιναν οι γονείς; Είναι ζωντανοί; Και γιατί, παρακαλώ, κατηγορούνται τα παιδιά; Τι έχουν αφήσει απέξω και δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε τα γεγονότα όπως πρέπει;

Ο κύριος Γιώργος Δρίβας απευθύνεται στις δύο κυρίες. Ομιλεί γρήγορα, αλλά εξαιρετικά επιτυχημένα. Δεν κάνει σαρδάμ, δεν ακούγεται «μη καθαρά». Αυτό το παρατήρησα και στους τρεις πρωταγωνιστές. Είναι όλοι τους ταχύτατοι στην εκφορά, αλλά αυτή η ταχυγλωσσία τους δεν τους προκαλεί το παραμικρό πρόβλημα. Ίσα-ίσα, που την κάνουν ξεχωριστό μέρος της παράστασης, χωρίς φυσικά να εστιάσουν πάνω της. Τον παρακολουθώ να φωνάζει, να πετάει πράγματα, να επιτίθεται φραστικά και σωματικά. Πειστικότατος. Γνήσιος στις αντιδράσεις του.

Το ίδιο ισχύει και για την κυρία Αριάδνη Μιχαηλάρη. Η μία εκ των κυριών είναι ήπια, είναι χαμηλών τόνων, είναι φανατική νοικοκυρά, της αρέσει, εννοείται, η καθαριότητα και απεχθάνεται την αταξία. Η ίδια βγάζει ένα μειλίχιο ύφος, δεν θέλει και πολύ όμως για να γίνει ένα δυναμικό αλλά εν δυνάμει ρομποτικό άτομο, το οποίο θα μας κουνήσει το δάχτυλο και θα μας πει να προσέχουμε πώς μιλάμε και πώς φερόμαστε. Παρατηρήστε την, καθώς καθαρίζει τις καρέκλες, καθώς μιλά με εκείνους που έχει έλθει να υποβάλλουν τα συλλυπητήριά τους.

Παρατηρείστε και την κυρία Βίκυ Λέκκα, η οποία είναι η έτερη αδελφή. Πιο αισθαντική αυτή εδώ. Με μεγάλη ένταση και ανάλογο ύφος. Γελάει υστερικά, πέφτει στα πατώματα, μιλάει κάποιες φορές χωρίς νόημα… Ο τρόπος ερμηνείας είναι αξιοζήλευτος. Είναι τόσο φυσικός, αλλά και τόσο σουρεάλ. Θα πρέπει εδώ να τονίσω πως η σκληρή δουλειά των ηθοποιών, όχι απλά φαίνεται αλλά λάμπει. Είναι ένα δύσκολο κείμενο, είναι μια δύσκολη παράσταση, αλλά αυτοί οι τρεις τα καταφέρνουν περίφημα και αριστεύουν σε κάθε περίπτωση.

Το μπιζάρισμα μας φέρνει μπροστά σε ένα δίλημμα. Τι είδαμε απόψε; Ποιος ήταν ποιος; Οι χαρακτήρες ήταν εκείνοι που γνωρίσαμε ή κάποιοι άλλοι πίσω τους; Οι κουίντες του μυαλού ήταν κατάμεστες απόψε;

Το έργο του Χόρχε Τριάνα αναφέρεται στην Κούβα, στα τέλη της δεκαετίας του ’50. Γράφτηκε μετά την κουβανική επανάσταση, αλλά στην ουσία έχει να κάνει με την κατάσταση των ανθρώπων εκείνες τις ώρες, τις έντονες, τις χαραγμένες στη μνήμη. Τις ώρες της επανάστασης. Του πώς, του γιατί, του τώρα. Ο Λάλο, η Κούκα και η Μπέμπα κινούνται και υφίστανται στα πλαίσια και τα όρια του καθεστώτος, αλλά ο θεατής δεν το βλέπει έτσι. Ο θεατής παρακολουθεί ένα αέναο παιχνίδι φόβου και πάθους. Ποιος έχει σειρά για το μεγάλο άλμα; Ποιος δεν θα βρίσκεται μαζί μας αύριο; To ίσιωμα ή το στράβωμα στα κάδρα, σε σχέση με τον τοίχο, είναι σύνδρομο ή η πορεία η εξελικτική μίας κατάστασης άλλης;

Η αρχική σκηνή, με τις «αναμνηστικές φωτογραφίες», είναι μία πανέξυπνη πρόταση και μία όμορφη αισθητική εναλλακτική. Αυτό που θα δείτε είναι ένα έργο με δύσκολη και δύσβατη υπόθεση. Η κυρία Δανάη Κατσαμένη σκηνοθετεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην ενοχλεί καθόλου αν έχουμε πάει μη υποψιασμένοι και δεν έχουμε ιδέα για την ιστορία πίσω από την παράσταση. Κάποια στιγμή θα αισθανθούμε όπως οι ηθοποιοί. Θα θελήσουμε να γίνουμε κάποιος άλλος, για να μπορέσουμε να βιώσουμε την εναλλαγή εικόνων, από τη γέννηση ως τον θάνατο.

Ίσως το πιο δύσκολο, αλλά και το πιο λυτρωτικό θέαμα που είδα φέτος. Πολλά μπράβο στους ερμηνευτές, οι οποίοι πραγματικά συγκλονίζουν.

Κώστας Κούλης