Παρατηρώντες: Οι λέξεις των άλλων @ Θέατρο Άβατον

Case study: ανθρώπινη απελπισία

Θέλεις να κάνεις κακό στον εαυτό σου. Θέλεις να το κάνεις, προκαλώντας παράλληλα παράπλευρες απώλειες; Ο ορισμός του τέλειου εγκλήματος; Το πού μπορεί να φτάσει το ανθρώπινο μυαλό, όταν η απόγνωση χτυπά την πόρτα; Καλές ερωτήσεις όλες τους…

Δύο άνθρωποι μας απασχολούν. Ο ένας είναι καλλιεργημένος, κάνει μία δουλειά που του αρέσει, φλερτάρει με τα πρώτα «ήντα» και έχει καθορίσει τις προτεραιότητές του. Ο έτερος είναι αρκετά μικρότερος, δεν έχει καμία μόρφωση και προσπαθεί να βάλει σε μία σειρά τα πράγματα στη ζωή του. Πιο ετερώνυμοι πεθαίνεις… Και ξέρετε τι λέει η φυσική για τα ετερώνυμα. Μόνο που εδώ έχουμε να κάνουμε ανθρώπους. Και ένας οργανισμός τόσο πολυσύνθετος, όσο και απρόσμενα ασυνήθιστος… Ερώτημα για την επιστήμη και όχι μόνο.

Ένα εξαιρετικό κείμενο μας παραδίδει ο κύριος Μάνος Θηραίος – είναι μάλιστα το πρώτο του. Μία πραγματική ηθογραφία. Υπό εξέταση ο ανθρώπινος νους και μάλιστα σε μη κανονικές συνθήκες. Υπό εξέταση ένα θέμα. Καταστρέφεις τη ζωή του δίπλα σου, επειδή «έτσι»; Το κείμενο περνάει στη σκηνή ο κύριος Θοδωρής Βουρνάς. Και το κάνει σαν να δημιουργεί κινηματογραφική ταινία. Κι ας εξελίσσεται μέσα σε ένα δωμάτιο. Το κλειστοφοβικό του πράγματος εντείνει και προκαλεί το ενδιαφέρον. Οι δύο άντρες συνδιαλέγονται. Έρχονται σε σύγκρουση. Ακόμα κι όταν δεν αντιδικούν, αυτό σημαίνει αυτόματα που προετοιμάζονται να το κάνουν. Το κείμενο τρέχει. Κάθε λίγα λεπτά μαθαίνουμε και μία καινούργια πληροφορία, η οποία θα αποτελέσει πάτημα για την επόμενη. Η ανατροπή είναι δεδομένη, αλλά πραγματικά αναπάντεχη.

Και το έργο κινείται ανάμεσα στο πραγματικό και το σουρεάλ του σκότους. Ο κύριος Χρίστος Γεωργίου στον ρόλο του Αλέξη, του καλλιεργημένου και διαβασμένου «σχεδόν ευπατρίδους», είναι πειστικότατος. Τον διακατέχει μία ευγένεια, μία ηπιότητα, ένα κλασάτο μοτίβο. Θα μπορούσε να είναι μεγαλοαστός και να ζει πολύ καλύτερα. Δεν το επιθυμεί. Μάλλον τα μυστικά στη ντουλάπα του αρχίζουν να σπρώχνουν τα φύλλα της, λόγω υπερβολικού όγκου. Ο έτερος της παρέας, ο κύριος Βλάσης Πασιούδης, είναι κουμπωμένος στον χαρακτήρα του. Κατά τι χοντρόπετσος και ψιλοαγενής, αλητάμπουρας μεν, με καλή καρδιά δε. Και με έναν Γολγοθά που τον έχει ανεβεί εντελώς μόνος του. Ένας ντελιβεράς, τον οποίο φώναξε ένας πελάτης, γνωστός φατσικά και ο οποίος μάλλον έχει ανάγκη από λίγη συντροφιά. Καθώς φαίνεται, μπορεί να κάτσει μαζί του για μερικά λεπτά. Τελευταία παραγγελία ήταν. Συγκρατείστε το αυτό. Τελευταία.

Μέσα από συνεχείς εναλλαγές και προσεγμένες κορυφώσεις, παρακολουθούμε μία αέναη πάλη. Αυτή ανάμεσα στον άνθρωπο και τους δαίμονές του. Και τον αντικατοπτρισμό τους σε έναν άλλο άνθρωπο. Μήπως τελικά είναι κατάρα για τη φάρα μας το ότι μπορούμε να σκεφτούμε τόσα πράγματα; Μπορεί, μια και συνήθως ο άνθρωπος θέλει να προκαλεί κακό στους δίπλα του. «Κακό λεμόνι» το κακό ζώο, πατέρα. Θέλει να χαλάσει και τα άλλα, τα «καλά».

Τα τελευταία δύο λεπτά της παράστασης είναι η επιτομή του έργου. Είναι η ίδια η απελπισία, που πανηγυρίζει πλέον, απέναντι στο μίζερο σαρκίο μας και την «μέχρι πρότινος ανώτερη» νοημοσύνη μας. Μου είναι αδύνατο να γράψω περισσότερα, θα κάνω κακό σε όσους θελήσουν να παρακολουθήσουν την παράσταση. Μπορώ όμως να σας πω ότι αυτό το έργο φωτογραφίζει έξοχα και χωρίς εκπτώσεις τον χειρότερο εφιάλτη του ανθρώπου. Τη στιγμή που θα κοιτάξει στον καθρέφτη και θα δει κάποιον άλλο. Και θα ευχηθεί για αυτό τον άλλο να μην υπήρξε ποτέ.

Κώστας Κούλης

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.