Παρατηρώντες: Terror @ Θέατρο Βασιλάκου_Μαριάννα Τόλη

Υπάρχουν στιγμές που δεν υπάρχει σωστή ή λάθος απόφαση, στιγμές που ό,τι και να κάνεις, γνωρίζεις πως άλλοι θα σε επαινέσουν και άλλοι θα σε καταδικάσουν. Στιγμές που κανείς μας δεν θα ήθελε ποτέ του να βιώσει. Όπως αναφέρει και ο πρόεδρος του δικαστηρίου κατά την εναρκτήρια ομιλία του “Γι’ αυτό παραμείνετε ανθρώπινοι στην κρίση σας. Ο Λαρς Κοχ είναι ένοχος, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για τούτο. Οδήγησε στον θάνατο εκατό εξήντα τέσσερις αθώους ανθρώπους. Ισόβια! Ο Λαρς Κοχ, με την κίνησή του αυτή, έσωσε εβδομήντα χιλιάδες αθώους ανθρώπους. Αθώος! Οι δύο όψεις του αυτού νομίσματος”; Έτσι είναι και έτσι πρέπει να είναι.

Στις 26 Μαΐου και λίγο μετά τις οχτώ το απόγευμα, ένα αεροπλάνο της Lufthansa ταξιδεύει από το Βερολίνο προς στο Μόναχο με 164 επιβάτες, υπό καθεστώς ομηρίας. Η διαταγή του τρομοκράτη προς τον πιλότο είναι να το ρίξει στο γήπεδο Allianz Arena του Μονάχου, κατά τη διάρκεια του αγώνα Γερμανίας – Αγγλίας, τον οποίο παρακολουθούν 70.000 φίλαθλοι. Η γερμανική κυβέρνηση ενημερώνεται άμεσα και δύο μαχητικά αεροσκάφη απογειώνονται. Παρακολουθούν την κατάσταση από απόσταση αναπνοής περιμένοντας οδηγίες. Ο νόμος απαγορεύει ρητά στους πιλότους των μαχητικών να καταρρίψουν το πολιτικό αεροσκάφος. Δεν σκοτώνεις αθώους για να προστατέψεις άλλους αθώους. Παραβαίνοντας τις διαταγές όμως ο σμηναγός Λαρς Κοχ το καταρρίπτει για να προστατέψει τους φιλάθλους του γηπέδου. Επικαλείται την αριθμητική διαφορά.

Κατά την διάρκεια της παράστασης τα διλλήματα είναι πολλά. Οι σκέψεις και η διάθεσή σου αλλάζουν συνεχώς ακούγοντας όλα τα γεγονότα και τα δεδομένα. Δεν προλαβαίνεις να βγάλεις ένα συμπέρασμα και έρχονται οι λογικές απορίες της εισαγγελέως και σου αλλάζουν τον τρόπο σκέψεις. Μήπως τελικά είχε δίκιο ο επισμηναγός Λαρς Κοχ; Μήπως ενέργησε εκ του ασφαλούς; Τι θα έκανες εσύ στη θέση του, πώς θα συμπεριφερόσουν, τι απόφαση θα έπαιρνες όντας στα 25.000 πόδια και γνωρίζοντας την κατάσταση. Σε μιάμιση ώρα θα πρέπει να πάρεις μία απόφαση. Ναι, εσύ και όλοι οι υπόλοιποι που βρίσκονται στο κοινό, αυτή είναι η δουλειά μας, η δουλειά του ενόρκου, να αποφασίσει αν ο επισμηναγός Λαρς Κοχ είναι αθώος ή ένοχος.

Η σκηνοθεσία του κυρίου Γιώργου Οικονόμου είναι εξαιρετική, βασίζεται στη μετάφραση της κυρίας Ευαγγελίας A. Νάνου και την υπέροχη διασκευή της κυρίας Μιρέλλας Παπαοικονόμου. Η ροή όλης της παράστασης δεν σε αφήνει λεπτό να επαναπαυτείς και βρίσκεσαι συνεχώς σε εγρήγορσή για να μην χάσεις κάποιο στοιχείο που δυνητικά μπορεί να σου αλλάξει την άποψη που έχεις σχηματίσει ως εκείνη την ώρα. Και οι έξι ηθοποιοί είναι εξαιρετικοί, όντας πολύ εκφραστικοί, βοηθώντας με τις ερμηνείες τους το κοινό να μπει στο κλίμα μίας κανονικής δίκης, με τις όποιες φυσιολογικές εντάσεις και αντιφάσεις που μπορεί να προκύψουν σε μία τέτοια κατάσταση. Ο κύριος Νίκος Ορφανός, ως πρόεδρος του δικαστηρίου, είναι επιβλητικός αλλά παράλληλα και ανθρώπινος, με κάποιες στιγμές ωραίου χιούμορ. Ο ρόλος αυτός δεν πιστεύω ότι θα μπορούσε να βρει καλύτερο εκφραστή από τον συγκεκριμένο. Επίσης δεν θα μπορούσα να παραλείψω και την κατά την γνώμη μου φοβερή παρουσία της κυρίας Θεοδώρας Σιάρκου ως εισαγγελέα. Δυναμική, εντυπωσιακή και απίστευτα εκφραστική, αρκετά δύσκολος ρόλος, που τον εκτέλεσε στην εντέλεια και σίγουρα καθόρισε την τελική απόφαση αρκετών στο ακροατήριο.

Στον ρόλο του συνηγόρου υπεράσπισης συναντάμε τον κύριο Δημήτρη Λιόλιο, που με τον άμεσο αλλά και πληθωρικό του λόγο, προσδίδει μια σιγουριά σε καίρια σημεία του έργου. Στον ρόλο του επισμηναγού Κοχ ο κύριος Λάζαρος Βαρτάνης, ο οποίος εκτελεί τον ρόλο του άρτια, ιδίως όταν αρχίζει να εκφράζει τις απόψεις του για τις «παράπλευρες απώλειες». Η κυρία Μαρία-Νεφέλη Δούκα, σαν σύζυγος θύματος του Κοχ και μάρτυρας κατηγορίας, καταφέρνει να μεταδώσει την οδύνη, τον πόνο και την απόγνωση ενός ανθρώπου για την απώλεια του αγαπημένου της προσώπου, ενώ και ο κύριος Βασίλης Μπατσακούτσας, ο οποίος υποδύεται τον σμήναρχο Λάουτερμπαχ, τον στρατιωτικό προϊστάμενο του Κοχ, με τον ρόλο και τον τρόπο έκφρασής του, μας πείθει όλους για το πώς συμπεριφέρεται ένας «προβλεπόμενος» στρατιωτικός δίχως συναισθηματισμούς και έχοντας ως ευαγγέλιο τους κανόνες.

Για το τέλος έμεινε η ψηφοφορία των ενόρκων, δηλαδή του κοινού. Αποτέλεσμα 95 – 145. Το ποια ήταν η απόφαση, δεν έχει σημασία. Σε κάθε παράσταση θα είναι διαφορετική. Αυτό που μου έκανε εντύπωση, είναι πως ο κύριος που καθόταν δίπλα μου ψήφησε το αντίθετο από εμένα, αλλά βλέποντάς τον δεν μπορούσα να σκεφτώ κάποιο επιχείρημα που θα μπορούσα να του εκφράσω για να τον μεταπείσω, λογικά και εκείνος μπορεί να σκέφτηκε το ίδιο για εμένα. Και η ουσία είναι αυτή, δεν υπάρχει ξεκάθαρο κάπου το τι είναι σωστό και τι όχι και το έργο μας το δίνει να το καταλάβουμε σε υπερθετικό βαθμό.

Αυτή η παράσταση είναι μια εμπειρία ζωής. Τόσο απλά. Μην την χάσετε.

Βαγγέλης Φαρρής

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.