Βασιλική Κούλη – Η Συνέντευξη

Η Βασιλική Κούλη είναι μία καλλιτέχνιδα που μεταμορφώνει την τέχνη του θεάτρου σε έναν άμεσο και πολυδιάστατο διάλογο. Με την αφοσίωση της, εισχωρεί βαθιά στις ψυχές των θεατών. Με την τρυφερότητά της, πλάθει κόσμους γεμάτους νόημα και πολλές συγκινήσεις. Με αφορμή την παράσταση μοιράζεται μαζί μας την αγάπη της για την τέχνη, τη φιλοσοφία της ζωής και τη μαγεία της σκηνής.

Ευχαριστούμε θερμά την Μαριάννα Παπάκη για τον συντονισμό της συνέντευξης.

Πως ήρθατε σε επαφή με το έργο Παντβάλ – Μια λοξή ματιά στο Υπόγειο του Φ.Μ. Ντοστογιέφσκι;

Είχα την ευλογία να συναντήσω στην πορεία της ζωής μου την Ηλέκτρα Θεολόγη, αρχικά ως δασκάλα μου στο φλάουτο και στη συνέχεια ως φίλη και συνεργάτη. Η σχέση μας αυτή με οδήγησε σε έναν νέο, συναρπαστικό κόσμο-τον κόσμο του Παντβάλ. Ήταν ουσιαστικά εκείνη που με σύστησε με το Παντβάλ – Μια λοξή ματιά στο Υπόγειο του Φ.Μ. Ντοστογιέφσκι, ανοίγοντας μου έναν δρόμο γεμάτο δημιουργία, αναζήτηση, έκφραση και με έκανε κοινωνό της ιδιαίτερης ατμόσφαιρας που είχε διαμορφώσει.

Η ιδέα πήρε σχήμα και μορφή από την μοναδική Λίλλυ Μελεμέ, η έμπνευση έγινε πράξη και όλα κάπως ξεκίνησαν. Από εκείνη τη στιγμή, βρέθηκα να ταξιδεύω σε αυτόν τον ξεχωριστό κόσμο.

Πόσο καιρό διήρκησαν οι πρόβες;

Οι πρόβες διήρκησαν δύο μήνες. Δύο μήνες γεμάτους αναζήτηση, αναμέτρηση και ανακάλυψη. Κάθε συνάντηση δεν ήταν απλώς μια πρόβα, αλλά ένα ταξίδι στο βάθος του κειμένου, στη σκέψη, στην ουσία.

Σκάψαμε βαθιά, φτάνοντας σε εκείνα τα στρώματα του εαυτού μας που συνήθως μένουν ανεξερεύνητα. Ξετυλίξαμε τις λέξεις και τις προθέσεις.

Υπήρχαν σημεία στο κείμενο που χρειάστηκε να εστιάσετε ιδιαίτερα;

Σε κάθε κείμενο αξίζει να εστιάζεις, να εμβαθύνεις, να αναζητάς τις λεπτές αποχρώσεις του, πόσο μάλλον όταν καλείσαι να το μεταδώσεις στους θεατές, να το κάνεις ζωντανό μπροστά τους. Φυσικά, υπήρχαν σημεία που μας απασχόλησαν περισσότερο. Σταθήκαμε στις ανθρώπινες σχέσεις. Γιατί οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πάντα ένας γρίφος, τόσο στη ζωή όσο και στο θέατρο. Πολύπλοκες, αντιφατικές, γεμάτες συγκρούσεις, αποστάσεις και επανασυνδέσεις. Και εκεί, οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές.

Ποια είναι η πιο ικανοποιητική στιγμή της διαδικασίας για εσάς;

Η πιο ικανοποιητική στιγμή είναι εκείνη όπου το αόρατο γίνεται ορατό. Όταν οι ώρες σκέψης, οι πρόβες, η αμφιβολία, η προσπάθεια, όλες οι μικρές και μεγάλες μάχες που δόθηκαν στη διαδικασία, παίρνουν μορφή και αποκτούν φως. Είναι η στιγμή που το αποτέλεσμα της σκληρής δουλειάς αποκαλύπτεται μπροστά μας, όχι απλώς ως κάτι ολοκληρωμένο, αλλά ως κάτι που πάλλεται, που ζει, που λάμπει. Και τότε, έρχεται αυτή η αίσθηση πληρότητας, σα να έχει βρει το έργο τον δρόμο του, χωρίς να σημαίνει πως σταματάς να εξελίσσεσαι.

Πως μπορεί μια παράσταση να αλλάξει αντιλήψεις, να περάσει τα σωστά μηνύματα και να κάνει τον θεατή να σκεφτεί;

Το θέατρο έχει μια μοναδική δύναμη͘ να φωτίζει αλήθειες που στη ζωή συχνά προσπερνάμε, αποφεύγουμε ή διστάζουμε ακόμα και να σκεφτούμε. Είναι ένας καθρέφτης, αλλά όχι απλώς ένα είδωλο της πραγματικότητας· είναι μια πιο βαθιά αντανάκλαση, μια αποκάλυψη. Μια παράσταση μπορεί να αλλάξει αντιλήψεις όταν τολμά να αγγίξει τον θεατή εκεί που δεν το περιμένει. Όταν του ψιθυρίζει μια σκέψη που φοβόταν να διατυπώσει, όταν του δείχνει μια πλευρά του κόσμου ή του εαυτού του που δεν είχε τολμήσει να αντικρίσει. Δεν δίνει απαντήσεις, αλλά γεννά ερωτήματα. Δεν επιβάλλει μηνύματα, αλλά ανοίγει δρόμους.

Τι σας οδηγεί να υπηρετείτε την τέχνη σας με τόσο ενθουσιασμό; Τι ήταν αυτό που σας τράβηξε στο θέατρο;

Όταν ξεκίνησα το ταξίδι μου στο θέατρο, δεν ήξερα ακριβώς τι ήταν αυτό που με έλκυε. Ίσως ούτε τώρα να έχω μια σαφή απάντηση και ίσως αυτό να είναι το πιο μαγικό στοιχείο της διαδρομής. Η τέχνη δεν είναι κάτι που κατακτάς· είναι κάτι που αναζητάς καθημερινά, κάτι που σε κινεί, σε αμφισβητεί, σε καλεί να ανακαλύψεις ξανά και ξανά τον εαυτό σου μέσα της.

Ξέρω, όμως, πως το θέατρο είναι ο τόπος όπου το μυαλό μου και η καρδιά μου βρίσκουν ρυθμό. Εκεί ξεκουράζονται, αλλά και ξυπνούν. Εξελίσσονται, δοκιμάζονται, αναπνέουν βαθιά. Εκεί σταματούν να τεμπελιάζουν, να συμβιβάζονται, να μένουν στάσιμα.

Ίσως, τελικά, αυτός να είναι ο λόγος που υπηρετώ την τέχνη με τόσο ενθουσιασμό. Γιατί μέσα της βρίσκω κίνηση, αλήθεια, ζωή.

Τι σημαίνει για εσάς το θέατρο;

Το θέατρο είναι χώρος και χρόνος ταυτόχρονα. Είναι το σημείο όπου η πραγματικότητα συναντά το όνειρο, όπου οι λέξεις γίνονται σώμα και οι σιωπές αποκτούν φωνή ή παραμένουν σιωπές.

Για μένα, το θέατρο είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Αναπνέει, μεταμορφώνεται, απαιτεί αλήθεια και προσφέρει αποκάλυψη. Είναι μια αδιάκοπη αναζήτηση του ανθρώπου μέσα στον άνθρωπο, ένας καθρέφτης που δεν δείχνει μόνο ό,τι φαίνεται, αλλά και ό,τι κρύβεται από κάτω.

Είναι τόπος ελευθερίας, τόπος συνάντησης, τόπος βαθιάς επικοινωνίας. Εκεί που η ψυχή τολμά να απογυμνωθεί και το συναίσθημα αποκτά υπόσταση. Εκεί που μπορείς να χαθείς για να βρεις τον εαυτό σου ξανά.

Τι σας θυμώνει και τι σας κάνει να αγαπάτε την ζωή και την κοινωνία;

Με θυμώνει η αδικία. Εκείνη η σκληρή, αδιάφορη στάση που κλείνει τα μάτια και στρέφει το βλέμμα αλλού. Με θυμώνει η απομόνωση, το να κλείνεσαι στον εαυτό σου και να μην προσπαθείς καν να ακούσεις τον άλλον, λες και η ύπαρξή του δεν αξίζει τον κόπο. Με θυμώνει η έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας, οι λέξεις που χάνονται χωρίς να βρουν ποτέ αποδέκτη. Και πάνω απ’ όλα, με θυμώνει η άρνηση της ομορφιάς, όταν κάποιος στέκεται μπροστά σε κάτι αληθινό, φωτεινό, και το αγνοεί από φόβο μήπως φανεί κατώτερος του.

Με κάνουν να αγαπάω την ζωή οι άνθρωποι. Έχω πάθος να τους εξερευνώ, να περνώ χρόνο μαζί τους, να παρατηρώ τις σιωπές τους, τις χειρονομίες τους, τον τρόπο που σκέφτονται, που αισθάνονται, που αγαπούν. Οι άνθρωποι είναι ανεξάντλητοι. Κρύβουν μέσα τους ιστορίες, αντιφάσεις, κρυφές αλήθειες, και κάθε συνάντηση μαζί τους είναι ένα παράθυρο σε έναν καινούργιο κόσμο. Και ίσως αυτό να είναι το πιο σπουδαίο απ’ όλα: πως μέσα από αυτούς, μέσα από τις σχέσεις, τις στιγμές, τα βλέμματα, βρίσκουμε ξανά και ξανά τι σημαίνει να είμαστε ζωντανοί.

Πως βλέπετε το θέατρο τα τελευταία χρόνια; Το στηρίζει το κοινό;

Τα τελευταία χρόνια, το θέατρο πέρασε από μια δοκιμασία που το ανάγκασε να ξαναγεννηθεί από την αρχή. Μετά την περίοδο της απομόνωσης, βγήκε ξανά στο φως, διεκδίκησε τον χώρο και τον χρόνο του, αγωνίστηκε να σταθεί στα πόδια του. Δυσκολεύτηκε, αλλά τα κατάφερε—γιατί το θέατρο είναι ανθεκτικό, όπως ακριβώς και η ανάγκη του ανθρώπου για αφήγηση, για επικοινωνία, για συνάντηση.

Και το κοινό; Μέσα στη δύσκολη καθημερινότητα, ανάμεσα σε πιέσεις, άγχη, υποχρεώσεις, βρίσκει ακόμη τον τρόπο να σταθεί δίπλα του. Παλεύει να κλέψει λίγο χρόνο, να αφήσει για λίγο πίσω του τις φροντίδες της ημέρας και να παραδοθεί στη μαγεία της σκηνής. Γιατί, βαθιά μέσα του, ξέρει πως το θέατρο δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη. Ένας τόπος όπου μπορεί να σκεφτεί, να νιώσει, να χαθεί και να ξαναβρεί τον εαυτό του. Και όσο υπάρχει αυτή η ανάγκη, το θέατρο θα συνεχίσει να υπάρχει, να δοκιμάζεται, να αντέχει και να αναγεννάτε ξανά και ξανά.

Μαίρη Ζαρακοβίτη