Παρατηρώντες: Μετά το τέλος @ ΠΛΥΦΑ

Βρεθήκαμε για ακόμα μια φορά φέτος σε αυτόν τον υπέροχο χώρο του θεάτρου ΠΛΥΦΑ, που ήταν γραφτό να φιλοξενήσει μια τέτοια παράσταση. Αν ήταν όντως το τέλος του κόσμου κι αν ήμασταν στρυμωγμένοι σε ένα υπόγειο, κάπως έτσι θα το φανταζόμασταν. Υγροί τοίχοι, σκέτο τσιμέντο, μια λάμπα να τρεμοπαίζει και δύο άνθρωποι αντιμέτωποι, όχι μόνο με τη συντέλεια, αλλά και με τον ίδιο τους τον εαυτό.

Το Μετά το Τέλος είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ του Βρετανού συγγραφέα Dennis Kelly, σε σκηνοθεσία Άννας Μιχελή, που εξερευνά τα όρια της ανθρώπινης φύσης σε ακραίες συνθήκες. Μετά από μια πυρηνική επίθεση, ο Μαρκ και η Λουίζ βρίσκονται παγιδευμένοι σε ένα καταφύγιο. Η επιβίωσή τους εξαρτάται αποκλειστικά από τις προμήθειες και τους κανόνες που επιβάλλει ο Μαρκ, ο οποίος ισχυρίζεται ότι την έχει σώσει από την καταστροφή. Όμως, όσο οι μέρες περνούν, η σχέση τους μετατρέπεται σε ένα επικίνδυνο παιχνίδι εξουσίας, ελέγχου και ψυχολογικής βίας.

Το έργο θέτει ερωτήματα για την ηθική, την αλήθεια και την ανθρώπινη ανάγκη για εξουσία. Μέσα από έντονους διαλόγους και αγωνιώδη ατμόσφαιρα, ο Kelly μας οδηγεί σε μια ανατριχιαστική εξερεύνηση του τι πραγματικά συμβαίνει «μετά το τέλος» μιας κρίσης – όχι μόνο στον κόσμο, αλλά και μέσα μας.

Το «Μετά το Τέλος» του Dennis Kelly, δεν είναι απλώς μια παράσταση – είναι μια δοκιμασία. Μια εξερεύνηση του φόβου, του άγχους της επιβίωσης. Ο Μαρκ και η Λουίζ, δύο πρόσωπα σαν κι εμάς, βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε ένα καταφύγιο, σε έναν κόσμο που έχει αφανιστεί – ή μήπως όχι; Καθώς το σκοτάδι βαραίνει και το μυαλό αναζητά απεγνωσμένα την αλήθεια, οι ισορροπίες μετατοπίζονται και τα όρια του θύτη και του θύματος θολώνουν.

Η σκηνοθεσία της Άννας Μιχελή καταδύεται βαθιά στη ρωγμή της ανθρώπινης ψυχής. Κάθε ανάσα, κάθε παύση, κάθε λέξη, αποκτούν το ειδικό βάρος μιας αόρατης απειλής. Η κυρία Μιχελή υιοθετεί έναν έντονα κινηματογραφικό ρυθμό, μετατρέποντας τη σκηνή σε ένα ζωντανό κάδρο, που μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από ψυχολογικό θρίλερ. Η κλειστοφοβία, οι εναλλαγές φωτός και σκιάς, οι προσεγμένες σιωπές και οι απότομες κορυφώσεις της έντασης, θυμίζουν σκηνές από μια σκοτεινή, μινιμαλιστική σειρά επιβίωσης. Οι ήρωες κινούνται σαν να βρίσκονται μπροστά από έναν αόρατο φακό που καταγράφει κάθε μορφασμό τους, κάθε μικροκίνηση, κάθε ρήγμα που σχηματίζεται στο προσωπείο τους. Έτσι, το θέατρο ξεπερνά τα όριά του και γίνεται μια εμπειρία που σε ρουφάει, σαν να βλέπεις ένα αριστοτεχνικά σκηνοθετημένο επεισόδιο που δεν θες να τελειώσει – αλλά και που φοβάσαι για αυτά που θα αποκαλύψει στη συνέχεια.

Η σκηνογραφία της Γεωργίας Νικολογιάννη, λιτή αλλά αποπνικτική, λειτουργεί σαν ένας τρίτος πρωταγωνιστής, ένας άψυχος μάρτυρας που γνωρίζει περισσότερα απ’ όσα αφήνει να φανούν. Οι φωτισμοί της Ιωάννας Αθανασίου, παιχνιδίζουν με τις σκιές και τον τρόμο, υπογραμμίζοντας ότι σε ένα τέτοιο υπόγειο, το σκοτάδι δεν είναι ποτέ απλώς σκοτάδι.

Οι ερμηνείες των Φοίβου Παπακώστα και Κατερίνας Σπύρου σπάνε το φράγμα του ρεαλισμού και μας βυθίζουν στη δίνη του φόβου, της εξάρτησης και ίσως της απόλυτης τρέλας. Οι ηθοποιοί είναι απόλυτα μελετημένοι, με μια χημεία που ηλεκτρίζει τη σκηνή και κάνει τη δυναμική τους να μοιάζει ανατριχιαστικά αληθινή.

Με τον συμπαθή και κλασικό «κομπιουτεράκια» που υποδύεται ο κύριος Παπακώστας, δεν θα τολμούσες να φανταστείς το τέρας στο οποίο μεταμορφώνεται. Αλλά τελικά, σκέφτεσαι πως τα χειρότερα τέρατα δεν προειδοποιούν με την εμφάνισή τους. Η σταδιακή του μετάβαση, από το φαινομενικά άκακο στο απόλυτα τρομακτικό, είναι καθηλωτική, ένα μάθημα ερμηνευτικής ακρίβειας. Η κυρία Σπύρου είναι υπέροχη. Θαρραλέα, εύθραυστη και δυναμική ταυτόχρονα, παλεύει να κρατήσει την ανθρωπιά της σε έναν κόσμο που καταρρέει. Η ερμηνεία της είναι γεμάτη λεπτές αποχρώσεις, από την αρχική αβεβαιότητα μέχρι την ωμή αποφασιστικότητα και μας κάνει να νιώσουμε κάθε δισταγμό, κάθε φόβο, κάθε σπίθα αντίστασης που ανάβει μέσα της. Στην πορεία, γίνεται ο δικός μας οδηγός μέσα στο σκοτάδι – το αν θα βγει αλώβητη, είναι ένα ερώτημα που παραμένει ανοιχτό.

Το «Μετά το Τέλος» δεν είναι εύκολο έργο. Δεν είναι μια ιστορία με ήρωες και κάθαρση. Είναι ένας καθρέφτης – και όποιος αντέξει να κοιταχτεί μέσα του, ίσως αναγνωρίσει κάτι από τον εαυτό του. Πόσο απέχει τελικά ο πολιτισμός από τη βαρβαρότητα; Γιατί συμπεριφερόμαστε όπως συμπεριφερόμαστε κάποιες φορές; Και – το πιο βασανιστικό ερώτημα – πώς μπορεί να κλείσει ο φαύλος κύκλος της βίας; Είναι η επιβίωση αρκετή αν στο τέλος έχουμε χάσει τον ίδιο μας τον εαυτό;

Φένια Φελέκου

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.