Παρατηρώντες: Και πότισεν αυταίς μέλαινα χολή @ Θέατρο Μικρός Κεραμεικός

Κατάστημα κράτησης γυναικείων φυλακών Θήβας. Περιοχή Ελαιώνας Βοιωτίας. Τρεις γυναίκες αποφυλακίζονται. Εκεί κοντά στην πόρτα της εξόδου, πια, έχει στάση λεωφορείου. Αν ήξεραν και τι ώρα θα περάσει…

Τρεις γυναίκες, οι οποίες, όσο ήταν έγκλειστες, δεν μιλούσαν η μία στην άλλη. Δεν ήξεραν η μία για την άλλη. Τώρα, που όλα τούτα έχουν περάσει πίσω τους και μοιάζουν θολά, ίσως είναι ευκαιρία να ανταλλάξουν μερικές λέξεις. Ίσως να είναι ευκαιρία να πουν η κάθε μια την ιστορία της. Καθώς φαίνεται, το λεωφορείο θα αργήσει…

Ένα κείμενο για τη γυναικεία κακοποίηση, για το γεγονός ότι η γυναίκα και μάλιστα η Ελληνίδα, υπομένει τόσα χρόνια – και εξακολουθεί να υπομένει – το κακό. Το οποίο μπορεί να προέρχεται από τον σύζυγο, τον πατέρα, τον φίλο, τον σύντροφο, τη μάνα ή την πεθερά. Το κακό έχει πολλά κεφάλια. Όποιο κι αν κόψεις, θα φυτρώσουν στη θέση του δύο. Και φωτιά να βάλεις, σαν άλλος Ηρακλής, πάλι θα φυτρώσουν. Η κυρία Μαίη Σεβαστοπούλου έχει γράψει το κείμενο με μυαλό και ψυχή και έχει σκηνοθετήσει την παράσταση με γνώμονα την κινηματογραφική απεικόνιση χωρίς την ανάγκη οθονών. Η ίδια πρωταγωνιστεί και μοιράζεται τη σκηνή με δύο ισάξια ξεχωριστά πλάσματα.

Τρεις κυρίες, τρεις ηθοποιοί με σθένος και πολύ ενθουσιασμό, καλούνται να υποδυθούν τους τρεις ρόλους. Η δημιουργός και οι κυρίες Κλεοπάτρα Ροντήρη και Μαίρη Χήναρη βρίσκονται στη σκηνή, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και μας γνωρίζουν καταστάσεις, πρόσωπα και περιπτώσεις, που δεν είδαν ποτέ το φως της δημοσιότητας. Και να το έβλεπαν βέβαια… Τι θα άλλαζε; Ο ένοχος παύει να είναι ένοχος όταν αποδειχθεί η αθωότητά του. Το λαϊκό δικαστήριο και αυτό των media δεν ελέγχουν πηγές όμως.

Η πρώτη εξιστορούσα είναι η νύφη, την οποία ποτέ δεν χώνεψε η πεθερά της. Την είχε σαν σκλάβα στο σπίτι, στο οποίο έμενε το ζευγάρι μαζί της, να της κάνει δουλειές από το πρωί ίσαμε το βράδυ. Ειρωνεία και σαρκασμός, από μία μεσόκοπη-και-πέρα, η οποία κάποτε θα πρέπει να ήταν όμορφη και τώρα πλέον μπεμπεκίζει, φορώντας κλαρωτές φούστες, χωρίς βρακί από κάτω. Έχει γραφτεί βέβαια πως «Χωρίς βρακί βγαίνεις έξω. Χωρίς παπούτσια όμως»… Η πεθερά είναι κολλημένη με τον κανακάρη της. Ίσως περισσότερο απ’ ό,τι θα έπρεπε. Και η νύφη κάποια στιγμή θα σπάσει… ίσως τον πολυέλαιο του σαλονιού… Γλαφυρή ερμηνεία, καθαρή έκφανση και μία άνεση πληθωρική και αφοπλιστική.

Η δεύτερη ηρωίδα είναι η κόρη που ποτέ δεν ήθελαν οι γονείς της. Η μάνα της την έβριζε από μωρό και την έβαζε να κάνει συνεχώς δουλειές. Ο πατέρας της, η σκοτεινή φιγούρα με τη μαγκούρα, δεν έχει ήθος. Πόσα παιδιά σε πόσα χωριά, σε πόσες πόλεις, δεν έχουν τραβήξει τρελή ανηφόρα, επειδή κάποιοι πατεράδες ήταν τέρατα; Και είναι τέρατα, τώρα που μιλάμε, τώρα που διαβάζετε αυτές τις γραμμές. Μην θεωρήσει κανείς ότι έχει σταματήσει να υφίσταται αυτό το ανοσιούργημα. Το κοριτσάκι βιάζεται ξανά και ξανά, για χρόνια. Κι εκείνη η μάνα… Πιο μουγκή κι από ταινία του Σαρλό. Ερμηνεία γεμάτη πίκρα, συγκίνηση, ένταση και τη λάμψη του ματιού, ενός ανθρώπου που δεν έχει πλέον τίποτα να χάσει, παρά το γεγονός ότι έχει χρόνια να επιστρέψει στο χωριό του. Και όταν επιστρέφει…

Η τρίτη της παρέας… Ασχημούλα, αδιαφορούλα και στρυμωγμένη στη μίζερη ζωή της. Τα χρόνια περνούν, το στεφάνι δεν μπαίνει. Μέχρι που σε ένα παγκάκι, σε ένα διάλειμμα από τη δουλειά της, την πλησιάζει κάποιος. Είναι ακαριαίο… Παντρεύονται και εκείνη μένει έγκυος. Και το παιδί… Αχ, το παιδί… Πιο άσχημο κι από τη Βούλα του μπακάλη. Τα χρόνια που περνούσαν, σημάδευαν τον οργανισμό. Μία εξέταση θα μπορούσε να πει την αλήθεια για το παιδί που είχε στα σπλάχνα της και που η «έξοδός» του ήταν μάλλον χτύπημα για τη μάνα και όχι ανείποτη χαρά. Και η πρώτη του λέξη; Η πρώτη λέξη εκείνου του… τέλος πάντων… Η πρώτη του λέξη ήταν «Μπαμπά»; Τολμάει το μωρό να εκφέρει αυτόν, που τους εγκατέλειψε; Μία ερμηνεία με βασικούς άξονες την ηρεμία, τη μπόρα που καραδοκεί, την γνήσια εκφορά του λόγου και όλες τις γκριμάτσες και κινήσεις που υποδεικνύουν ότι έχει προηγηθεί μελέτη, έρευνα, σκληρή πρόβα και ουσιαστική καθοδήγηση.

Και οι τρεις κυρίες μας έκαναν να ασφυκτιούμε για όση ώρα διήρκησαν οι μονολογήσεις τους. Με το εξαίρετο τρικ της εναλλαγής προσώπων ανά περίπτωση και το δέσιμο των χαρακτήρων μέσω της καίριας τοποθέτησης των ηθοποιών, μας σέρβιραν τις ιστορίες σχεδόν κινηματογραφικά. Η διήγηση άψογη, το αποτέλεσμα εντελώς επιθυμητό. Μίσος για τα τέρατα και συμπάθεια για τους τρεις ανθρώπους που πλήρωσαν για ό,τι έκαναν, αισθάνονται όμως ηθικά υπερήφανες. Δεν θα δώσουμε δίκιο ή άδικο, δεν είναι η θέση μας αυτή. Καλλιτεχνικά όμως, θα εξάρουμε την υποκριτική των τριών τους.

Φεύγοντας από το θέατρο, θα αισθανθείτε περίεργα. Το βάρος των ιστοριών έφυγε για λίγο από πάνω μας, όταν χειροκροτήσαμε ξανά και ξανά στο τέλος και όταν οι τρεις τους έκαναν σαν μικρά παιδιά, με την ευτυχία και την ικανοποίηση χαραγμένες στα πρόσωπά τους. Μετά… Μετά αφεθήκαμε ξανά στην περισυλλογή. Ο άνθρωπος είναι τέρας. Τέρατα και άνθρωποι πεθαίνουν μαζί, στο τέλος. Δείτε αυτή την παράσταση. Για τον άνθρωπο που παλεύει ανεπιτυχώς να πεθάνει μακριά από το τέρας.

Κώστας Κούλης

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.

Κείμενο-σκηνοθεσία: Μαίη Σεβαστοπούλου

Παραγωγή: Βασίλης Κωνσταντουλάκης

Βοηθός σκηνοθέτη: Πόπη Βαρουξή

Σκηνικά-Κοστούμια: Μαρία Τσαγκλή

Μουσική Σύνθεση: Αγγελική Δέλλα

Εκτέλεση Μουσικής: Αγγελική Δέλλα, Λουκία Γκαρδιακού,

Βασίλης Κωνσταντινάκος

Φωτογραφίες παράστασης: Χρήστος Συριώτης

Παίζουν:

Κλεοπάτρα Ροντήρη

Μαίη Σεβαστοπούλου

Μαίρη Χήναρη