Είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε με τον Τάσο Τζιβίσκο για την παράσταση «Το Όνειρο της Ιωνίας», αλλά και για το τι σημαίνει για εκείνον να βρίσκεται στη σκηνή, για τις τεχνικές που χρησιμοποιεί για να ζωντανέψει χαρακτήρες και τη δύναμη της τέχνης να εμπνέει, χωρίς να νουθετεί. Τέλος, μοιράστηκε μαζί μας στιγμές που τον θυμώνουν αλλά και άλλες που τον γεμίζουν χαρά, αποκαλύπτοντας την πολύπλευρη σχέση του με την τέχνη του. Ευχαριστούμε τη Γιώτα Δημητριάδη για τον συντονισμό της συνέντευξης αυτής.

Πώς έγινε η επαφή με συγκεκριμένο έργο; Τι σας τράβηξε σε αυτό;

Η επαφή έγινε όταν ο καλός μου φίλος ο Αντώνης Κυριακάκης, σκηνοθέτης και συγγραφέας του έργου, με προσέγγισε και μου επικοινώνησε την ιδέα πριν ακόμα γραφτεί το έργο. Ήταν στη διαδικασία της έρευνας και μοιράστηκε μαζί μου πολλά από αυτά που είχε βρει και τον έκαναν να αφιερωθεί με τόσο πάθος σε τούτο το πρότζεκτ. Ομολογώ ότι από την πρώτη στιγμή με ιντρίγκαρε και είπα κατευθείαν ότι είμαι μέσα. Αυτό που με τράβηξε ήταν αρχικά ο Αντώνης, μια και είναι ένας καλλιτέχνης με εξαιρετική αισθητική και ήθελα πάντα να δουλέψω μαζί του και εν συνεχεία η όλη ιδέα. Η μικρασιατική εκστρατεία και ό,τι έχει να κάνει με αυτή, πριν και μετά την καταστροφή, ήταν και είναι κάτι τόσο δικό μας, το οποίο μας έχει καθορίσει σαν λαό σε τρομακτικό βαθμό και μου φάνηκε απίστευτα ενδιαφέρον να έχω την ευκαιρία να το ψάξω και να δουλέψω πάνω σε αυτό, πόσο μάλλον όταν γίνεται με ανθρώπους που αγαπώ και εκτιμώ.

Πόσο καιρό πήραν οι πρόβες, ώστε να πάρει την τελική της μορφή η παράσταση;

Κάτι παραπάνω από ένα μήνα κράτησαν οι πρόβες, χρονικό διάστημα αρκετά πιεσμένο και όσο το αναλογίζομαι τώρα κοιτώντας τι έχουμε χτίσει από το μηδέν, εκπλήσσομαι και ανατριχιάζω. Αν αναλογιστείτε και ότι το κείμενο γραφόταν κατά τη διάρκεια των προβών, το επίπεδο δυσκολίας ανεβαίνει ακόμα περισσότερο. Καταφέραμε όμως και ευτυχίσαμε να φτιάξουμε μια εξαιρετική παρέα με τον Μάρκο, τον Κώστα, τον Βασίλη, τον Αντώνη, τον Γιώργο, τη Λένα, τη Βικτόρια, την Ανθή, την Αλεξάνδρα, την Κατερίνα και τον Ευθύμη και έτσι απόλαυσα κάθε στιγμή.

Ποια τα μηνύματα που αφήνει αυτή η παράσταση στον θεατή;

Το έργο, αν και μας βάζει εντελώς μέσα στη συνθήκη του πολέμου και της μάχης, είναι ένα καθαρά αντιπολεμικό έργο, που σαν κύριο μήνυμα αφήνει ότι σε αυτές τις καταστάσεις δεν υπάρχουν νικητές. Ο πόλεμος αποκτηνώνει όποιον παίρνει μέρος σε αυτόν. Όσοι εμπλέκονται είναι χαμένοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και αν καταφέρουν να επιζήσουν, παραμένουν σημαδεμένοι για μια ζωή, με μόνη προίκα τους εφιάλτες τους.

Πώς μπορεί μια παράσταση να αλλάξει αντιλήψεις, να περάσει τα σωστά μηνύματα και να κάνει τον θεατή να σκεφτεί;

Μιλώντας καθαρά για τον εαυτό μου, δεν με ενδιαφέρει να αλλάξω αντιλήψεις και να περάσω τα «σωστά μηνύματα», όπως λέτε. Δεν πιστεύω στην τέχνη που κουνάει το δάχτυλο και που νουθετεί, δεν είναι τέχνη αυτή, είναι προπαγάνδα. Μακριά από μας κάθε είδους προπαγάνδα. Εμένα με ενδιαφέρει να υπηρετήσω σε βάθος αυτό που επιλέγω να αφοσιωθώ και εν τέλει να το επικοινωνήσω στο κοινό. Να πω μία καλή ιστορία με ειλικρίνεια και αλήθεια. Όποτε, σαν θεατής, έχω έρθει αντιμέτωπος με ειλικρίνεια και αλήθεια, τότε σκέφτομαι, όπως λέτε και δεν μένω απλά στη διασκέδαση. Ένα είδος κάθαρσης. Πάντα αυτό έχω στόχο να προκαλώ με τη δουλειά μου. Πράγμα καθόλου εύκολο.

Γιατί διαλέξατε το επάγγελμα του ηθοποιού; Ποια εσωτερική ανάγκη σας ώθησε;

Γιατί να διαλέξει κάποιος ένα είδος τέχνης για επάγγελμα; Σίγουρα όχι για τη σιγουριά και τα χρήματα. Νομίζω, όπως όλοι όσοι διαλέγουν την τέχνη για επάγγελμα, ότι το κάνουν γιατί απλά δεν μπορούν χωρίς αυτή. Είτε αυτή είναι η υποκριτική, είτε η ζωγραφική, είτε η γλυπτική, είτε η μουσική ή ο χορός. Μέσω αυτής μπορείς να εκφραστείς καλύτερα και αποφασίζεις να την υπηρετήσεις, να τη σπουδάσεις και αν της φερθείς όπως πρέπει, τότε αυτή γίνεται η φωνή σου.

Τι σημαίνει για εσάς να είστε πάνω στη σκηνή; Τι σημαίνει να είσαι ηθοποιός;

Το να είμαι στη σκηνή είναι ένα αποτέλεσμα. Σημαίνει ότι είμαι έτοιμος να επικοινωνήσω με το κοινό, σημαίνει ότι μου δίνεται αυτή η δυνατότητα. Είναι μία ευκαιρία το να είμαι στη σκηνή. Ειδικά στις μέρες που διανύουμε και με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σαν κλάδος, εγώ και οι συνάδελφοί μου. Απολαμβάνω το οξυγόνο που μου δίνει η σκηνή, χωρίς να το θεωρώ δεδομένο. Το απολαμβάνω για εμένα αλλά και για όλους τους συναδέλφους μου, που δεν τους δίνεται αυτή η ευκαιρία να αναπνεύσουν επί σκηνής. Ηθοποιός είναι να ονειρεύεσαι αυτή τη στιγμή όταν δεν τη ζεις, να προετοιμάζεσαι για αυτή, για να είσαι όσο έτοιμος χρειάζεται όταν θα σου ζητηθεί και να έχεις την ωριμότητα να μην το θεωρείς δεδομένο όταν συμβαίνει.

Ποιες είναι οι βασικές τεχνικές που χρησιμοποιείτε για την ανάπτυξη ενός χαρακτήρα;

Μεγάλη κουβέντα… Ας πούμε ότι προσπαθώ να φανταστώ τον χαρακτήρα που υποδύομαι ζωντανό μπροστά μου. Σαν ένα καθημερινό άνθρωπο που θα συναντούσα στον δρόμο. Να τον παρατηρήσω αρχικά, πώς περπατάει, πώς μιλάει, πώς θυμώνει, πώς στέκεται και εν συνεχεία να τον μελετήσω. Είναι μία διαδικασία που δεν μου φτάνουν λίγες γραμμές για να την αναπτύξω, αλλά εν ολίγοις είναι ό,τι σας είπα.

Μπορείτε να περιγράψετε μια δύσκολη πρόκληση που αντιμετωπίσατε σε μια παράσταση και πώς την ξεπεράσατε;

Η πιο δύσκολη πρόκληση που καλούμαι να αντιμετωπίσω, δυστυχώς συχνά, είναι ο ήχος ενός κινητού που χτυπάει εν μέσω παράστασης και η αδυναμία αυτών των, λίγων ευτυχώς θεατών, να καταλάβουν ότι το θέατρο είναι κάτι ζωντανό, που γεννιέται και πεθαίνει μπροστά σου και αξίζει τον δέοντα σεβασμό και πως επίσης είναι μία εμπειρία που μοιράζεσαι με όλο το υπόλοιπο κοινό και ένας ήχος κινητού ή μία φωτεινή οθόνη είναι ικανά να καταστρέψουν την εμπειρία για όλους.

Πώς προετοιμάζεστε συναισθηματικά και σωματικά πριν από μια παράσταση;

Συναισθηματικά έχω προετοιμαστεί στις πρόβες. Πριν την παράσταση φροντίζω να παίρνω λίγο χρόνο για τον εαυτό μου, να συγκεντρώνομαι και να ζεσταίνω το σώμα μου και τα εκφραστικά μου μέσα, για να είμαι έτοιμος όταν βγω στη σκηνή.

Πώς αντιμετωπίζετε την πίεση της ζωντανής παράστασης και των αντιδράσεων του κοινού;

Δεν το βλέπω σαν πίεση. Ή, αν θέλετε, είναι μία πίεση στην οποία μαθαίνουμε να ζούμε. Οι αντιδράσεις του κοινού είναι η ενέργεια που λαμβάνω όσο παίζω και πάντα χαίρομαι και επενδύω σε αυτή την αλληλεπίδραση.

Κωμωδία ή δράμα; Τι αγαπάτε περισσότερο και γιατί;

Αυτό που έχει σημασία για εμένα είναι η πρώτη ύλη. Το έργο, το κείμενο, το σενάριο. Υπάρχουν δραματικά έργα που σου έρχεται να γελάσεις και κωμωδίες που δεν βγάζουν γέλιο. Αν η πρώτη ύλη είναι καλή, τότε δεν έχει και τόση σημασία αν είναι κωμωδία ή δράμα.

Τηλεόραση ή θέατρο;

Και τηλεόραση και θέατρο και κινηματογράφο. Το κάθε μέσο έχει τους κώδικές του και τη μαγεία του.

Τι σας θυμώνει στο επάγγελμά σας και τι σας κάνει να χαμογελάτε;

Με θυμώνει η αδιαφορία της πολιτείας και της εξουσίας απέναντι στις τέχνες και κυρίως στο επάγγελμά μου. Με εξοργίζει ο τρόπος που μας αντιμετωπίζουν και η διαρκής υποτίμηση που υφίσταται ο κλάδος μου. Με θυμώνει επίσης ο τρόπος που κατά καιρούς, κάποιοι συνάδελφοι, που τους δίνεται η ευκαιρία να βοηθήσουν από θέσεις ευθύνης, επιδιώκουν ίδιον όφελος και φαίνονται κατώτεροι των περιστάσεων. Με κάνει όμως να χαμογελάω, όταν βλέπω την αντίδραση του κόσμου που έρχεται σε επαφή με οποιαδήποτε μορφή τέχνης και όταν αναγνωρίζουν ότι η ζωή όλων μας χωρίς θέατρο, μουσική, χορό και γενικά οποιοδήποτε είδος τέχνης, θα ήταν άχρωμη και άγευστη.

Μαίρη Ζαρακοβίτη

Επιμέλεια: Κώστας Κούλης