Εσύ πώς ορίζεις τον άνθρωπο; Υπέρβαρο, Ασήμαντο ή Ασχημάτιστο; Όλα μαζί ή και τίποτα; Μπορείς να βρεις το θάρρος για να τον ορίσεις; Και άντε, πες πως το κάνεις… Το πρόβλημα θεωρώ πως ξεκινάει όταν πρέπει να τον οριοθετήσεις κιόλας. Όταν δηλαδή πρέπει να του φτιάξεις έναν μεγάλο καθρέφτη για να κοιτιέται με τις ώρες και διαφορά άλλα μικρά κουτάκια, για να μπορεί να μπαινοβγαίνει σε αυτά όποτε θέλει. Σε όλο αυτό το εγχείρημα βέβαια προκύπτουν και αστάθμητοι παράγοντες, σαν τη βία, την ηθική ή το δίκαιο, που σίγουρα θα αλλάξουν τον δικό σου ανθρωπάκο, οριοθετώντας όπως εκείνα θέλουν.

Σε τέτοιες αθώες σκέψεις σε βάζει και το “ΥΠΕΡΒΑΡΟ, ασήμαντο: ΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΟ” του Βέρνερ Σβαμπ, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Γιαννοπούλου, στο Θέατρο Θησείον. Βρισκόμαστε λοιπόν σε ένα underground μπαράκι, γεμάτο περίεργους τύπους, που κατά έναν μαγικό τρόπο καταφέρνουν να συνδιαλέγονται ο ένας με τον άλλο, χρησιμοποιώντας έναν δικό τους μοναδικό κώδικα επικοινωνίας. Αυτή τη “συζήτηση” έρχεται να διακόψει ή μάλλον να πυροδοτήσει ένας τύπου vlogger, που με τη φανταχτερή κάμερά του, αποφασίζει να μαγνητοσκοπήσει αυτό το παρακμιακό μπαράκι και τους περιθωριοποιημένους πρωταγωνιστές του, προσφέροντάς τους έτσι έναν μεγάλο καθρέφτη, για να ξεδιπλώσουν τους εαυτούς τους μέσα σε αυτόν. Και μετά… Το απόλυτο χάος.

Για μένα, το “ΥΠΕΡΒΑΡΟ, ασήμαντο: ΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΟ // ένα ευρωπαϊκό δείπνο“ δεν πραγματεύεται ένα μόνο ζήτημα, αλλά προσεγγίζει κάθε φιλοσοφικό και υπαρξιακό ερώτημα που σχηματίζεται γύρω από την ύπαρξη και υπόσταση της ανθρώπινης φύσης καθαυτής. Κάτι που φαίνεται άλλωστε από τα πρώτα λεπτά της παράστασης. Πρόκειται για ένα δύσκολο κείμενο, γιατί  σε βομβαρδίζει συνεχώς με σκέψεις και ερωτήσεις, ενώ σε φέρνει πολλές φορές στη δύσκολη θέση της αυτοπροβολής και του αναστοχασμού, αφού αντανακλά κυρίως τις χειρότερες πλευρές του εαυτού σου. Η παράσταση είναι άκρως μελετημένη και δομημένη και τίποτα στην πλοκή δεν είναι τυχαίο. Ο κάθε πρωταγωνιστής κρύβει μέσα στον ρόλο του ιδιαίτερα νοήματα, που ταιριάζουν στην προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του. Επομένως, κάθε νεύμα, λέξη, κίνηση, αντικατοπτρίζουν και από έναν συμβολισμό. Γενικώς, όλη η παράσταση είναι  ένα μείγμα από  πολλαπλούς και διάφορους συμβολισμούς, ήδη κιόλας από τον τίτλο της. Εξάλλου, δεν διστάζει να ειρωνευτεί τις ευρωπαϊκές αξίες και ιδεατά, παρακαταθήκη του Διαφωτισμού, να τα απογυμνώσει, προβάλλοντας ωμά την δική της αλήθεια.

Ο χώρος είναι ατμοσφαιρικός, αποπνέοντας έναν μυστικιστικό και σκοτεινό χαρακτήρα. Η σκηνοθετική προσέγγιση της παράστασης είναι αρκετά τολμηρή, πρωτοποριακή, ατμοσφαιρική, καταφέρνοντας να αποδώσει την αίσθηση της εσωτερικής μάχης μεταξύ εξευγενισμού και βίας, της μοναξιάς των περιθωριοποιημένων χαρακτήρων αλλά και της συνεχής αναζήτησης του προσωπικού εγώ, με εξαιρετική προσοχή στη λεπτομέρεια. Παράλληλα, επιτρέπει στους ηθοποιούς να κυριαρχήσουν στη σκηνή, δίνοντας τον απαραίτητο χώρο και χρόνο στον κάθε πρωταγωνιστή, ενισχύοντας έτσι τη δραματικότητα της παράστασης. Οι σκηνικές αλλαγές και οι φωτισμοί λειτουργούν υποδειγματικά, για να εντείνουν την αίσθηση του περιορισμένου και της αναζήτησης, τονίζοντας τις εσωτερικές συγκρούσεις αλλά και διλήμματα των χαρακτήρων.

Οι  πρωταγωνιστές προσφέρουν ερμηνείες που είναι γεμάτες αυθεντικότητα και βάθος, ιδιαίτερα στις σκηνές με τις προσωπικές τους διαμάχες. Η ένταση των χαρακτήρων αποδίδεται με υπερβολές, που επεξηγούν φυσικά την πολυπλοκότητά τους, γεγονός που προσφέρει έναν εξαιρετικό ρεαλισμό στην παράσταση. Όλοι οι  ηθοποιοί καταφέρνουν να αποδώσουν τις αμφιβολίες, τις εσωτερικές συγκρούσεις, τα μεγάλα ερωτηματικά που τους κατακλύζουν, τονίζοντας έτσι πως το υπαρξιακό εγώ δεν αποτελεί μονοπώλιο ενδιαφέροντος λίγων, αλλά μας αφορά – λίγο ως πολύ – όλους. Επομένως, ενυπάρχει αμεσότητα μεταξύ πρωταγωνιστών.

Το «ΥΠΕΡΒΑΡΟ, ασήμαντο: ΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΟ» προσφέρει μια ενδιαφέρουσα ματιά στην ανθρώπινη ύπαρξη, γεμάτη από σιωπηλές εντάσεις και αδιέξοδες στιγμές. Καταφέρνει να αγγίξει τον θεατή με την αυθεντικότητα και τη δύναμη των χαρακτήρων της. Η σκηνοθεσία δημιουργεί έναν κόσμο γεμάτο από ατμόσφαιρα και υποδόρια ένταση, ενώ οι ερμηνείες των ηθοποιών αποπνέουν μια βαθιά συναισθηματική αλήθεια, που καθιστά κάθε στιγμή της παράστασης συγκλονιστική. Όπως και οι ίδιοι οι χαρακτήρες, η παράσταση αφήνει μια αίσθηση ατέλειωτης αναζήτησης, προσκαλώντας το κοινό να εμβαθύνει σε μια μοναδική εμπειρία, που παραμένει ζωντανή και διαρκώς ανανεούμενη στη σκέψη τους.

Αναστασία Τζάνου

Επιμέλεια: Κώστας Κούλης

Μία παράσταση στη σκιά του προεδρικού διατάγματος 85/2022 (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), με το οποίο τα πτυχία καλλιτεχνικών σπουδών εξισώνονται με απολυτήριο λυκείου. Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε το όνομα εκείνου που σκέφτηκε και έπεισε και τους άλλους να γίνει κάτι τέτοιο. Θα επανέλθουμε.

Κείμενο: Βέρνερ Σβαμπ

Μετάφραση: Γρηγόρης Λιακόπουλος

Δραματουργία: Γρηγόρης Λιακόπουλος

Σκηνοθέτης: Κατερίνα Γιαννοπούλου

Σκηνογραφία: Νίκη Ψυχογιού

Κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού

Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα

Κίνηση: Δάφνη Δρακοπούλου

Ερμηνεύουν: Δάφνη Δρακοπούλου, Γιώργος Κισσανδράκης, Έκτορας Λυγίζος, Γωγώ Παπαϊωάννου, Μιχάλης Πητίδης, Βασίλης Σαφός